Son zamanlarda Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere başta olmak üzere çok sayıda ülkelerden vaka haberleri geldi.
1950'li yılların sonlarında keşfedilen maymun çiçeği virüsü yeniden dünyanın gündemine oturmuştu. Bu virüs ilk olarak 1958'de çiçek hastalığına benzer semptomlar gösteren bir maymun üzerinde yapılan araştırmayla ortaya çıkmıştır. Salgına yol açabileceği keşfedilmiştir. 1970'te, virüs Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde ilk kez bir insanda görülmüştür. Vaka sayısı düşüktü, ancak 11 Afrika ülkesine yayılmasının önüne geçilememişti.
Maymun Çiçeği virüsü nedir?
Poxviridae adlı virüs ailesinde Orthopoxvirus cinsine ait bir virüstür. Bu virüsün sebep olduğu hastalığa ise maymun çiçeği hastalığı adı verilmiştir. 1970’lerden günümüze kadar Orta ve Batı Afrika ülkelerinde vakalara rastlanmıştır. Nadir de olsa hayvan ihraç edilmesi ile farklı bölgelerde de vaka görülmüştür. Ancak son dönemlerde vakalar yaygınlaşmıştı, farklı bölgelerde ve farklı kişilerde de hastalık teşhis koyulmuştu. Koronavirüs pandemisinin yıkıcı etkilerinden dolayı Maymun Çiçeği dünya genelinde yeni bir salgın ihtimali olarak görülmüştür ve virüs ciddi bir yayılım göstermese de detaylı olarak takibe alınmıştır.
Maymun Çiçeği virüsü nasıl bulaşır?
Maymun çiçeği virüsü insandan insana ya da hayvandan insana olmak üzere iki şekilde bulaşabilmektedir. Genellikle fare, sincap gibi kemirgen hayvanların taşıdığı bir virüstür. Bununla birlikte vahşi yaban hayvanlarından da bulaşabilmektedir.
İnsandan insana; ısırma, tırmalama, lezyonlu bölgeye temas etme, vücut sıvılarına doğrudan ya da dolaylı yoldan temas etme gibi yollarla bulaşma gerçekleşebilmektedir.
İnsandan insana ise vücut sıvıları ve hastalık kaynaklı döküntülere (ciltteki lezyonlara) temas etme başlıca bulaşma sebepleri arasındadır. Bununla birlikte, lezyonların temas etmiş olduğu havlu, çarşaf, giysi gibi kişisel eşyalara dokunmak da dolaylı olarak temasa yol açmakta ve bulaşma ihtimalini doğurmaktadır. Uzun süreli yüz yüze temas olması halinde solunum yolu damlacıkları ile de bulaşma görülebilmektedir. Özellikle öksürme, hapşırma yolu ile dışarı atılan damlacıklara maruz kalmak da hastalığı bulaştırabilmektedir. Ancak solunum damlacıkları birkaç santimetreden fazla hareket edemez. Bu nedenle uzun süreli yüz yüze temas halinde bulaşıcılık söz konusu olabilir.
Maymun çiçeği virüsünün ana taşıyıcısı (rezervuar konağı) tespit edilememiştir. Ancak hastalığın adı Maymun Çiçeği olsa da virüsün kaynağının Afrika’da yaşayan kemirgenler olduğu düşünülmektedir.
Maymun Çiçeği virüsü belirtileri:
Kuluçka süresi 3 ila 17 gün olan, el, ayak, yüz ve penis, vajina ve anüs gibi genital bölgelerde kızarıklık oluşması ve grip benzeri semptomlar ile de kendini gösterebilen maymun çiçeği virüsü hastalığı belirtileri şunlardır:
- Yüksek ateş
- Üşüme, titreme
- Halsizlik
- Baş ağrısı
- Vücut ve kas ağrıları
- Lenf bezlerinde şişlik
- Ciltte su dolu kabarcık ve döküntüler
(Döküntüler genellikle 2-4 hafta aralığında tamamen kaybolur ve iyileşme görülebilir. Ölüm oranı %3 ila 6 şeklindedir.)
Maymun Çiçeği hastalığının tedavisi ve virüs'ten korunma yolları
Maymun Çiçeği hastalığından korunmak için aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır:
- Enfekte olan kişi veya hayvanla temas etmiş olan çamaşır ve kıyafetlere temas etmemeli.
- Et veya hayvansal gıda içeren tüm yiyecekler iyi pişirilmeli ve çiğ tüketmemeli.
- Eller sık sık ve doğru bir şekilde su ve sabunla iyice yıkanmalı.
- Virüsle enfekte olmuş olma ihtimali olan kişilerle temasta bulunmaktan kaçınılmalı.
- Özellikle hasta veya ölü olan hayvanlarla temastan kaçınılmalı.
- Güvenli cinsel ilişkide bulunulmalı ve kondom kullanılmalı.
- Kalabalık toplulukların olduğu yerlerde ağız ve burnu kapatacak şekilde maske takmalı.
- Sıklıkla dokunulan yerler, sık sık temizlenmeli ve dezenfekte edilmeli.
- Virüsle enfekte kişilere bakım verirken kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalı.
