Manisa’nın Salihli ilçesine bağlı Gökeyüp Mahallesi kadınları, geçimlerini ilkel yöntemlerle yaptıkları çömlekten sağlıyor.
Salihli’nin Gökeyüp Mahallesi’nde, 12 bin yıllık olduğu tahmin edilen lavların kurumasıyla oluşan Gnays kayasından 600 yıldan bu yana ilkel yöntemle çömlek yapılıyor.
Bölgede sadece Gökeyüp yöresine özgü olan çömlekçilik serüveni, erkeklerin traktörlerle Gnays kayasını evlerine götürmesiyle başlıyor. Kayaların öğütülüp toz haline getirilmesinin ardından bölgedeki yataklardan çıkarılan kil ile karıştırılarak toprak çamur haline getiriliyor.
Evlerin avlularında kurulan tezgahlarda kadınların ellerinde şekillenen çamur, çömleğe dönüştürülüyor.
Son şeklini alan çömlekler ise önce güneşte kurutulmaya bırakılıyor, ardından da mahallenin sokaklarında odun ateşinde pişiriliyor. Kullanıma hazır hale gelen çömlekler bölgeye gelen tüccarlar tarafından satın alınıyor.
“Gençler artık buna heves etmiyor”
16 yaşından beri çömlek yaptığını belirten 85 yaşındaki Rahime Öncü, gençlerin artık çömlek işini yapmadığını söyledi. Öncü, “Benim annem Kulalıydı ondan öğrendim. Çömlek yapmak zor. Her insan yapamaz. Gençlerden yapan hiç kalmadı artık. Gençler artık buna heves etmiyor, ‘pis zanaat’ diyor. 3 tane gelinim var. Gelinlerime öğrettim. 85 yaşındayım ama hala çömlek yapıyorum. Mesleğim bana zevkli geliyor. Küçüklüğümden beri alışkın olduğumdan çömlek yapıyorum” şeklinde konuştu.
“Oturduğum yerden çömlek yaparak geçimimi sağlıyorum”
Çömlek yapmaya 14 yıl önce başladığını belirten Hafize Yılmaz ise, “Başka bir iş yapmıyorum. Oturduğum yerden çömlek yaparak geçimimi sağlıyorum. 14 yıl önce başladım. Toprağını öğütüyoruz ardından ıslatıyoruz, yoğurduktan sonra da bu hale getiriyoruz. Yapmak zor değil, eğlenceli ama çamurunu kardıktan sonra oturduğun yerden çömlek yapılabiliyor. 3-4 defa elden geçiyor. Odununu, toprağını parayla alıyoruz. Dışarıda başka işlere gidemediğim için çömlekçilik yapıyorum” ifadelerini kullandı.
Çömlekte pişen yemek daha lezzetli
Çömlekte pişirilen yemeklerin daha lezzetli olduğunu belirten Raşit Aydoğan da, “Biraz işçiliği, yapımı zor. Biraz eziyetli bir meslek. Bir fasulye, bamya yapacaksın, lezzetinden yiyemezsin. Et yemeği de çok lezzetli oluyor. Etiyle kemiği güveçte ayrılır. Çömleği yanar dağ külünden oluşan kayalardan yapıyoruz. İçindeki madde sayesinde ısıtılan kaplarımız kolay kolay soğumuyor. Yemeğin tam kıvamında olmasını sağlıyor. Şu anda burada 10 liradan satıyoruz. Dışarıda biraz daha yüksek fiyatlar” dedi.
600 yıl öncesine kadar tarihi dayandığı bilinen çömlekçilik mesleği ise sadece mahallenin yaşlılarına kaldı. Gençlerin çömlekçilik mesleğini yapmak istemediğini belirten mahallenin yaşlıları, mesleğin yok olacağından endişeli.
