Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı Mehmet Akif Kireçci Ankara Masası özel yayınında Amerika’daki başkanlık seçimi değerlendirdi.
Kamuoyu anketçilerinin Demokratların adayı Joe Bıden’ın kazanacağına kesin gözüyle bakmasına rağmen seçimin son viraja kaldığını belirten Mehmet Akif Kireçci, durumun net olmadığını söyledi.
“Enteresan bir konuyla karşı karşıyayız”
2016 seçimlerindeki durumun aynısının yaşandığını belirten Kireçci “Doğrusu çok enteresan bir seçim oldu. Amerikan tarihinde benzeri görülmemiş şekilde uzadı, sonuçların netleşmesi. Bu seçimlerin bir yönü, başka bir yönü de şu: Bütün tahminciler bütün medya ve kamuoyu yoklama şirketleri aylardan beri bu süreç başladığından beri Bıden'ı 10 puan, 12 puan, bazı bölgelerde 14 puan önde göstererek başladılar ve öyle de devam etti. Son işte 8'e indirdiler, bazı bölgelerde 6'ya düştü dediler. Bıden çok böyle kesin bir zaferle bu seçimleri kazanacak dediler. Bıden hala kazanabilir. Tabii böyle bir ihtimal var ama en azından bu rakamların doğru olmadığı, kamuoyu şirketlerinin burada doğru tahminlerde bulunmadığı, bulunamadığı ortaya çıktı. Bir önceki seçimlerde 2016’da da benzer bir durum yaşanmıştı. Orada da Hillary Clinton kesin alıyor demişlerdi. O dönemde de ben Hillary Clinton’ın alamayacağını söyleyen herhalde bir kaç kişi belki tek kişiydim. O zaman hatırlıyorum. Böyle bir durumla karşı karşıya kaldık. Çok enteresan, çok dinamik bir seçim Süreci olduğu, genelde Amerika’da siyaset hani daha önceki dönemlerle kıyasladığımızda 90’lı yıllarla falan kıyasladığımızda çok statiktir. Yani işte cumhuriyetçiler, demokratlar arasında gider gelir böyle çok sıcak konular yoktur. Seçmeni o kadar harekete geçirecek bir mekanizma yoktur. Yüzde 50, 45 ile 50 arasında yüzde 50’ye yaklaştığı zaman çok katılım oldu diye seviniyorlar. Bu seçimlere katılım da aslında çok yüksek olduğu o anlamda enteresan bir konuyla karşı karşıyayız. Katılım da yüksek olunca bunlar hep bilinçli. İşte bilinçli seçmen de tırnak içinde Demokrat Partili seçmen bir algısı var Amerika’da. Doğal olarak bütün bunlar Bu dinamiklere baktığında arkada bir ekonomik iyileşmenin akabinde hemen korona dolayısıyla başlayan bir de kriz var. Korona süreci var, kötü yönetilen bir süreç var. Nerede ne diyeceği belli olmayan bir başkan var. Garanti Demokrat Parti kazanacak, denilirken Demokrat Parti son varış çizgisine ve gidebilmek için büyük bir mücadele vermek zorunda kaldı. Hala da netleşmiş değil durumlar. “ diye konuştu.
“Amerika'da seçim süreci Türkiye’deki gibi değil”
Mehmet Akif Kireçci, Amerika’da enteresan bir seçim gerçekleştiğini belirtirken, askerlere verilen postayla oy kullanma hakkının tüm Amerikalılara verildiğinin altını çizdi.
Salı gününden bu yana 100 milyondan fazla oy kullanıldığını belirten Kireçci şunları söyledi;
Orası çok enteresan bir konu. Şimdi bunlar nasıl sayılacağı ilgili tartışma devam ediyor Amerika’da. Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanlık seçimleri buna eyalet valilerinin seçimleri senatörler ve kongre üyeleri de dahil olmak üzere şuanda hepsinin belli olanlar da yenilendiği bir süreç yaşıyoruz. Bir de başkan tamamen başkanlık değişecek veya devam edecek. Aylar öncesinden başlıyor oy kullanma dedikleri yani seçim günü sandığa gitmeden oy kullanma. Bu daha önce askerlere yurtdışında görev yapan hükumet yetkililerine verilmiş bir hak iken korona dolayısıyla herkese açılan bir hak olduğu herkes postayla oy verebiliyor Amerika’da. Bu enteresan bir süreç yani Amerika'da seçim süreci Türkiye’deki gibi değil, bir çok açıdan elektronik oy kullanma imkanları var. Birçok eyalette var. Dolayısıyla yüz milyon civarında önceden oy kullanıldı. Tabii ki bugün daha fazla oy kullanıldığını biz tahmin ediyoruz. Daha doğrusu salı günü asıl seçimlerin olduğu gün şimdi bu yüz milyon oyun sayılma Süreci bir taraftan devam ediyor. Böyle bir konu var. İkinci konuda şu 5’ten sonra Salı günü saat 5’ten sonra oy sayımlarını durdurun diyor şey Trump.
Trump’ın elindeki argüman
Trump’ın seçimlerle itirazla ilgili elinde önemli bir argüman olduğunu belirten Kireçci “Trump anayasa mahkemesine gideceğiz dedi. Burada istenen şey daha önce gelmiş, kayda alınmış oylarında sayımının durdurulmasını yoksa salı günü hani ola ki insanlar saat 5’ten sonra gidip oy kullandılar. Ola ki postadan saat 5’ten sonra geldi yoksa bunu mu kastediyor. Burayı ben tam tabii net olarak göremiyorum. Yani oradaki mahkemelere müracaat ederken ortaya çıkacak metinlerde bunlar ancak belli olur. Eğer böyle bir şey olursa yani Trump’ın argümanı şu, zannediyorum daha önce gelen oyları da kastediyor. Seçim günü diyor, salı günü 3 Kasım günü bittiği zaman salı günü ne zaman bitiyorsa seçim sayımlarda o zaman bitmesi lazım diyor. Seçim gününün ötesine taşmaması lazım seçimle ilgili işlerin onun en büyük argümanı bu. Zannedersem orada da şöyle bir çekinceleri var yani medyada oylar postayla giden oyların çoğunluğunu Demokrat Parti oyu olabileceği olduğu kanaati yerleşti. Belki burada ortaya çıkabilecek bir farkın önüne geçmek istiyor diye tahmin ediyorum onu da.” şeklinde konuştu.
“Trump’ıın politikaları Amerikan’ın bu yönünü görünür kıldı”
Mehmet Akif Kireçci Trump’ın elinde ordudan daha güçlü silahlı bir kuvvet olduğunu ifade ederken, bu kişilere bekleyin talimatı verdiğini belirtti.
Silahlı kişilerin eğitimli olduğunu ve Trump’a açık destek verdiğini ifade eden Kireçci “Olabilir. İkisi de olabilir yani ben Amerika'da Trump’ın geleneksel olmayan bir başkan olarak bu silahlı grupları, aşırı ırkçı grupları korkunç derecede mobilize ettiğini görüyoruz. Şimdi dün gece ben yabancı bir kanalda dinledim. Diyor ki silahlı bir grubun komutanı gibi diyelim. Yani öyle bir şey yok ama orada milisler var. Biliyorsunuz Amerika'da silah taşımak, silah bulundurmak serbest anayasanın bireylere verdiği en önemli haklardan bir tanesi bu. Bu anlamda birçok iç eyaletlerde daha doğrusu Cumhuriyetçi eyaletlerde böyle silahlanmalar olur. Büyük çiftlikler de bu işte kadınlar erkekler giderler orada silah talimleri yaparlar, kavga dövüş talimleri yaparlar. Enteresan bir kültürdür bu yani savaşçı bir kitle var içeride. Bunlardan bir tanesi ben diyor ekibimle beraber buradayım. Başkan ‘Bize dedi ki benden haber bekleyin’ ne yapacaksınız diyor oradaki şey soruyorlar. Eğer diyor seçimler çalınırsa biz eylemlere başlayacağız. Ta ki darbe yapana kadar. Yani bu tabii etkili olacak bir şey değil ama bu kadar mobilize olmuş ne diyelim bunlara aşırılıkçı gruplar var, ellerinde silahlar var. Bunların birçoklarının silahları, ellerindeki silahlar Amerikan Özel Kuvvetleri'nde bile yok. Buna emin olabilirsiniz yani. O kadar eğitimli O kadar şey hayatını buna adamış hatta hatırlayacak olursanız Obama başkan seçildiğinde, yani bundan yaklaşık 4 -8- 12 yıl önceye kadar bu tür eyaletlerde eğer diyelim hani 100-200 tane böyle silahlı grup varsa milis grup bunlar onlarla çarpacak şekilde sayıları arttı. İşte hükumet çöküyor, bir Afrikalı Amerika'ya Amerikalı’ya devleti teslim ettiler. Bizim bütün kötülüklere hazır olmamız lazım. Hükumet çökerse Amerika çökmesin ‘biz silahımızla burada ordu gibi hazırız’ diye bir sürü milis kurulmuştu. Bunlar tabii çok uluslararası medyada yer almıyor ama Amerika'nın bu yönü çok farklıdır. Ve Trump’ıın politikaları Amerikan’ın bu yönünü görünür kıldı” Değerlendirmelerinde bulundu.
“Türkiye’ye yaptırımların gelmesi söz konusu olacak”
Trump’ın ya da Bıden’ın seçilmesinin Ortadoğu’daki kargaşayı bitirmeyeceğinin altını çizen Kireçci “Yani Bıden’da seçilse Trump’da seçilse Bizim bölgemiz maalesef bundan negatif etkileniyor bir şekilde. Her ikisinin de farklı agendaları var ve bu agendalar Ortadoğu bölgesine maalesef büyük yıkımlar olarak savaşlar olarak yansıdı. Bu Cumhuriyetçilerin başlattığı bir Irak’ta savaş var. Akabinde Suriye'de iç savaş çıktığı bu iç savaşta Obama ki Demokratlar’dan böyle bir şey beklerdik. Biz yani halkın kitlelerin yanında olmasını beklerdik. Arap Baharı sürecinde bu konuda hiçbir tutum sergilemedi. Yani bir sağlam bir duruş sergilemedi. Başta söz olarak biz halkın yanındayız dese de bunun arkasından bir politika üretmedi Obama dönemi. Türkiye'de bir darbe girişimi olduğu yine Obama döneminde yaşandı bunlar. Şimdi Bıden seçilirse, belki Israil'e Netanyahu’ya karşı biraz daha mesafeli olacak ama İran'da belki bir barış görüşmesi olacak. İran'a yaptırımların kaldırılması söz konusu olacak. Belki Türkiye’ye yaptırımların gelmesi söz konusu olacak. Bizimle ilgili Kongre'den geçmiş benim hatırlayabildiğim kadarıyla 10'dan fazla yasa var. Katsa diye Amerika'nın düşmanlarına, düşmanlarıyla alışveriş yapan ülkelere silah alan ülkelere getirilmesi gereken bir yaptırım meselesi var. Trump mesela bunu öteledi. Bu uygulamayı tercih etmedi.” Dedi.
