Ankara’nın saklı hazinelerini ortaya çıkarmaya devam ediyoruz. Bu hafta Ankara’ya 75 km uzaklıkta bulunan Haymanai ilçesini ziyaret ettik. İlçeye bağlı Dereköy’ünde bulunan, gizemli yapı Gavur Kalesi’ni Haymana Belediyesi Tarih Uzmanı Ferdi Çakmak rehberliğinde gezdik.
Hitit’lerden günümüze kadar gelen, tarihi milattan önce 12. yüzyıla kadar dayanan Gavur Kalesi’nin tarihçesini Ferdi Çakmak şu sözlerle anlattı: “Kale ile ilgili çeşitli görüşler hakim. Kale olarak nitelendirilse de mabet, gözetleme kulesi ya da karakol olduğu düşünülüyor. Ancak dini bir mabet olma ihtimali daha yüksek. Bunu da duvarların üzerinde görülen figürlerden anlayabiliriz. Oturan bir tanrıça ve ona doğru yürümekte olan iki erkek figürü çok net bir şekilde görülüyor. Tanrıçanın elinde bir Hititler’e özgü, sağlığı ifade eden bir sembol bulunuyor.”
İlk olarak 1861 yılında Fransız araştırmacılar tarafından keşfedilen, en kapsamlı çalışması 1930 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle Alman Arkeolog Von Der Ostan tarafından yapılan Gavur Kalesi’nin kazı çalışmalarını 1931 yılında Atatürk izlediğini aktaran Çakmak sözlerini şöyle sürdürdü: “1930 yılında yapılan çalışmalar sonucunda sadece Gavur Kalesinde değil, çevresinde de araştırmalar yapılıyor ve böylece aslında buranın bir yaşam merkezli olduğu ortaya çıkıyor. Hititler’den sonra Frig ve Romalıların da izlerine rastlanıyor. Yapının Hitit yapısı olduğunu çok net bir şekilde söyleyebiliriz. Burada işlenen figürlerin giymiş olduğu ayakkabıların uçlarının dik olması, şapkalarının dönüşleri olsun bunlar Hitit yapısı olduğunu netleştiriyor. Anadolu'da bulunan diğer Hitit yapılarını incelediğimizde aynı özellikleri çok rahat bir şekilde görebiliriz.”
Gavur Kalesi’nin önemli bir kısmını oluşturan bölgeyi de anlatan Çakmak, “Kale görüntüsünü andırdığı için kale olarak adlandırılıyor. Burası aslında sağlam taşlardan oluşturulmuş, sağlam bir temel. Bunların üzerine inşa edilmiş kerpiç duvarlar olduğunu düşünüyoruz. Kerpiç günümüze kadar ulaşmıyor ancak bu taşlar ulaşmış durumda.” ifadelerini kullandı.
Bölgede bulunan ve mezar olarak olarak anılan yapıyı da aktaran Ferdi Çakmak, "Buranın mabet mi yoksa bir gözetleme kulesi mi olduğu konusunda kesin bir tanı yok. Ancak araştırmacılar burayı bir mezar odası olarak düşünmüşler. Gördüğünüz gibi zaten küçük bir alan mezar odası olma ihtimali çok yüksek.” şeklinde konuştu.
Her köşesine tarih serpiştirmiş. Ankara'nın hayranlık bırakan gizemli yapısı Gavur Kale’yi mutlaka görmelisiniz.
Gavur Kalesi’ni bir tıkla Ankara Masası’nda gezebilirsiniz.
