Ekonomi Uzmanı İslam Memiş, ekonomideki son gelişmeleri Ankara Masası’na değerlendirdi.
Merkez Bankasının faiz artırımı kararıyla ilgili açıklamalarda bulunan Memiş “Kimseyi memnun edemezsiniz, değil 475 baz puan 975 baz puan bile faiz artırsanız yine de memnun edemiyorsunuz. Yeter ki döviz kurlarında ufak bir kımıldama olması faiz artırması da zaten zaten 8.58 lira seviyesine kadar yükselen bir dolar kuru vardı hep bir ağızdan faizler yükselsin, faizler yükselsin, faizler yükseldiği zaman da işte faiz yükseldi de ne oldu hiç bir zaman memnun edemezsiniz bazı kesimleri. Ancak bazı kısa vadeli al sat yapan yatırımcılar gibi piyasalarda hemen faizi artırdı. 1 gün sonra hemen dolar düşsün tekrar bu düşük seviyede yoluna devam etsin, hiç daha yükselmesin hep böyle bir algı hep böyle bir beklenti. Yani bu farklardan faydalanmak istiyorlar mı acaba? İyi niyetli yaklaşımlar değildir yani finans yönetiminde ekonomilerde beklentiler de hemen bir hafta sonra döviz kurlarında yaşanan toparlanma hemen eşittir, Yapılan politikalara bağlamamak gerekiyor.” diye konuştu.
“Doğru bilgilerle insanları yönlendirmek gerekiyor”
Dolar kurunda dalgalanmaların olabileceğini ifade eden İslam Memiş, yıl sonunda doların 7,30 sevilerini test edebileceğini söyledi.
Yeni bir yönetim planının oluşturulacağının altını çizen Memiş şunları söyledi;
“Yeni bir hazine ve Maliye Bakanı atandı yeni Merkez Bankası başkanı atandı. Bırakın koltuklarında otursunlar, sektörlerle görüşünler. Daha sonra yönetim planı oluştursunlar sonra yoluna devam etsinler. Bir hafta sonra böyle söylemlere ben şahsen gerek duymuyorum ve bu söylemlerin doğru olduğunu şahsen düşünmüyorum. Tabii ki döviz kurlarındaki dalgalanma yaşanacaktır. Bunu daha önceki sohbetlerimizde sık sık ifade ettik. Haftalık yorumlarım da da yatırımcısına 7.50 seviyesi üzerinden kadar gerileyen döviz kurlarında dövizle ticaret yapan vardır dövize ihtiyacı olan vardır. Dolar 8.58 lira seviyesinden 7.50 seviyesine kadar geriledi. Buralar bize ihtiyacı olan insanlar için bir alım fırsatı. Bunu bu tavsiye yaptığımız zamanda gocunmadık neden gocunmadık çünkü insanlara doğru bilgi vermek gerekiyor. Doğru bilgilerle insanları yönlendirmek gerekiyor. Yani döviz 7 lira seviyesi yine benim nazarımda dip belki yıl sonuna kadar 7,30 lira seviyesi de test edilebilir. Bu da gayet doğal.”
“Hemen hızlı bir toparlanma olmayacak”
İslam Memiş, dünya genelinde ikinci dalganın yaşandığını bunun etkilerinin 2021’in ikinci üçüncü çeyreğine kadar devam edeceğini söylerken “Şu anda dünyadaki ekonomik verilere pandemi sürecinin dünya ekonomilerindeki tahribatları göz önünde bulundurduğunuz zaman gelişmekte olan ülke piyasalarında döviz girdisi yok. Turizm dünyada belli oranda bizim yumuşak karnımız döviz dolar ve dolayısıyla da burada bunun sancısını mutlaka çekeceğiz. Bu sürpriz değil. Yani sokaktaki yediden yetmişe kime sorsanız, bu ekonomik verilenin karşısında dolar kurunun yüksek olacağını herkes söyler. Yani ekonomist olmanıza, analist olmanıza ya da piyasayı çok iyi, yakından takip etmenize gerek yok. Bunu bütün vatandaş biliyor. Ancak insanların şuna dikkat etmesi gerekiyor. Yani bu döviz kurlarında yaşanan dalgalanma hemen birlikte sürecek diye bir algıyı da beraberinde getirmez. Çünkü şuanda dünya genelinde korona virüs salgını ikinci dalgası yaşanıyor ve bu ikinci dalga olan ekonomik verilerin olumsuz yansımaları 2021 yılının daha ikinci, üçüncü çeyreğine kadar devam edecek. Hemen hızlı bir toparlanma olmayacak. Burada bize de ne işaret ediyor. Bizim gibi dövize ihtiyacı olan, bizim gibi gelişmekte olan ülke piyasalarında çok döviz kuru beklemenin bence bir gereği olmadığı şahsen düşünüyorum.” Şeklinde konuştu.
“Mantığımızla hareket etmek zorundayız”
Sosyal medya algısına dikkat edilmeden mantık ile hareket edilmesi gerektiğini belirten Memiş, şöyle devam etti;
“Yatırımcılar, işte şirketler ya da kısa vadeli döviz ihtiyacı olanlar ya da piyasayı yakından takip edenler zaten sosyal medya algısıyla işine bakıyorlarsa ya da kendine yön veririm diyorlarsa iyi bir yön değil. Şimdi bunu altının gramı 541 olduğu zamanda gördük. Dolar kuru 8.58 lira seviyesine kadar yükseldiğin de de gördük. İşte bu yüksek seviyelerden maliyet yapanların da bugünkü yaşamış olduğu hüsranı da gördük ve dolayısıyla sosyal medya algısına değil, mantığınızla hareket etmek zorundasınız ve mantığımızla hareket etmek zorundayız. Yani 8.58 lira seviyesine geldi, 7.50 lira seviyesine kadar geriledi. İşte 8 lira seviyesinde. Şu an itibariyle de tamam gerilemişse burada biraz fırsatı doğmuştu ve ben dövize yatırım yapıyor muyum? Ha yapılmaz o ayrı. Bu tartışılan bir konu ve dövizin getirisine baktığımız zaman yıllardır son 10 yıllık rakamı yüzde 225 ama emtia fiyatları getirisi yüzde 426, hatta yüzde 400 elli'lere kadar çıktı. Yani getiri kısmındaki farklı ama ülke ekonomisindeki tahribat farklı. Dolayısıyla bu döviz türlerinde yaşanan düşüşlerin belli bir yatırım fırsatı vermediğini, aksine dövizle ticaret yapanlara ya da döviz ihtiyacı olanlara bir fırsat verdiğini düşünüyorum.”
Zaten Merkez Bankasının eski yönetimi aslında piyasaları da çok zıt hareket ediyordu. Yani piyasalar da zaten bunun eleştirisi zaten bir yıl boyunca yapıldı. Piyasayla sürekli piyasayı ters köşe yapmak, farklı enstrümanları kullanmak, gecelik borç verme, faiz oranıyla oynamak, aktif rasyoyla oynamak, çeşitli enstrümanlara gözünün de bulundurarak kafa karışıklığı yaratmak aslında çok olumlu şeyler değildi.
“Piyasaya biraz kulak vermek gerekiyor”
Piyasalarla barışıldığını ve kafa karışıklığının giderildiğine değinen İslam Memiş “Eğer siz Merkez Bankası yönetim olarak piyasaya barışı bir yol haritası belirlemezseniz piyasaları sürekli affedersiniz yani kale almazsınız umursamazsınız ben bildiğimi okurum kardeşim, siz beni izlemeye takip etmeye devam edin modunda yolunuza devam ederseniz maalesef tökezlersiniz biz defalarca Türkiye'deki bütün ekonomistler, analistler, yani siyasi görüşleri farklı olabilir, ama sonuçta bu insanlar ekonomist, analist, bu işi piyasayı bilen insanlar. Yani bu insanlarda o işi yapacak kadar tecrübe ve bilgiye sahipler. Dolayısıyla bazen sektörlerle, bazen ekonomistlerle analistlerle oturup istişare yapmak lazım. Piyasaya biraz kulak vermek gerekiyor ve bugüne kadar yapılanlarda hep kafa karışıklığı vardı. Ama tıkandığı noktaya baktığınız zaman neden bir görev değişikliği yaşandı? Neden Türkiye finans yönetiminde değişikliğe gidilmek zorunda kalındı. Bu sebeplerden dolayı eşgüdüm eksikliği vardı. Kesinlikle böyle bir karışıklığı vardı bitti kafa karışıklığı Naci Ağbal geldi. İlk önce bankaların genel müdürleriyle hafta sonu olmasına rağmen bir toplantı yaptı, sorunlarını dinledi. Daha sonra piyasalara dedi ki sizin kafanızı ne karıştırıyor aktif rasyo kaldırıyoruz kardeşim. Örnek verelim sizin piyasada daha çok ne rahatsız ediyor? Işte gecelik borç verme faizleri şudur budur vesaire vesaire, kaldırıyorum kardeşim, bir normalleşme sürecidir bu.” Dedi.
“Hiçbir kurum ve kuruluş kendisine mal etmemeli”
Yeni formlarla ekonomideki gelişmelerin desteklenmesi gerektiğini ifade eden Memiş sözlerine şunları ekledi;
Sadece Merkez Bankasına topu atarak işte top sen de Merkez Fankası faizi indir. Faizi yükselt dövize müdahale et kısmı değil, beraberinde yabancı yatırımcı için içeri çekmeniz için de farklı adımlar atmanız gerekiyor ve dolayısıyla başta hukuk ve Adalet kısmı. Sayın Cumhurbaşkanı da yeni sistemden Yeni Reform'dan bahsederken bunlara işaret ediyor ve dolayısıyla kabinesinde ki görevli bakanlar da kendi aralarında buluşuyorlar bir çözüm arayışında yoluna devam ediyorlar. Ancak konuyu ben sadece Sayın Cumhurbaşkanı üstünde mal edilmemesini şahsen düşünüyorum. Ne yazık ki bugüne kadar bütün faturayı Sayın Cumhurbaşkanı ödüyor. Bundan sonraki fatura yı da sayın Cumhurbaşkanı ödeyeceğine göre hiç kimse burada eğer bir başarı olacaksa sonuçta yani biz piyasalarda bir normalleşme göreceksek hiç kimse kendisine mal etmemeli, hiçbir kurum ve kuruluş kendisine mal etmemeli.
Burada bir ekip çalışması var. Bir Türkiye artık bir sıkışıklık vardı. Psikolojik anlamda ekonomik anlamda sosyolojik anlamda bu tarafa dikkat çekilen yeni bir sistem. Dünyada artık hükumetler değişiyor ve dünyadaki sistem değişikliğine mecbur ayak uydurmak zorundasınız. Dünyadaki ekiple ortak entegre olmak zorundasınız ve dolayısıyla böyle değişik zamanlarda dereyi geçerken de paçayı sıvamanın bir anlamı yok Bana göre.
