"Halkın avukatlığını yapıyoruz"
Kamu Denetçiliği Kurumu'nun vatandaşın idareyle sorunları açısından hayatını kolaylaştırmak için kurulduğunu ifade eden Malkoç, "Kamu hizmeti veren devlet kurumlarıyla vatandaş arasında arabulucu ve halkın avukatlığını yapan bir kurum. Örneğin sizin Ankara Büyükşehir Belediyesi'yle bir sorununuz var. Bu sorunun çözülmesi için müracaat ettiniz. Gittiniz, görüştünüz olmadı. Ama siz haklı olduğunuza inanıyorsunuz. Hak arama yollarının en bilineni neresi, mahkemeler. İşte mahkemeye gitmeden önce vatandaş işini idareyle kolay çözsün diye kurulmuş olan bir kurum, Kamu Denetçiliği Kurumu. Dünyadaki yaygın adı ombudsmanlık." dedi.Kamu Denetçiliği Kurumu'nun mahkemelerden ne farkı var?
2010 yılında Anayasa'da yerini alan Kamu Denetçiliği Kurumu'nun 2013 yılından beri şikayet almaya başladığını hatırlatan Malkoç, mahkemelerle olan farklılıkları ise 4 madde içinde özetledi. Malkoç, "Biz başvurularda herhangi bir şekil şartı aramıyoruz. Hangi kurumu şikayet edeceksen veya başından geçen olay neyse onu anlatman bizim için yeterli olur. Yeter ki altında adın soyadın imzan ve tc’n olsun. Gerisini biz yürütüyoruz. İki, biz başvurulardan herhangi bir ücret almıyoruz. Harç parası, başvuru parası, pul parası, şahit parası, bilirkişi parası, hepsini biz karşılıyoruz. Üçüncü özelliğimiz de başvurudan itibaren en geç 6 ay içerisinde karar veriyoruz. Dördüncü ve en önemli özelliğimiz de bakıyoruz dilekçesine eğer haklı olduğuna itimat edersek kanaat getirirsek görüşümüz bu doğrultudaysa idareyi vatandaşla uzlaşmaya zorluyoruz. Buna da dostane çözüm diyoruz." ifadelerini kullandı.
Kurumun bakmadığı konular
Türkiye'de yaşayan, vatandaşı olsun olmasın tüzel ya da gerçek kişilikte herkesin başvuru yapabileceğini dile getiren Malkoç, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin işleyişi, vatandaşın mahkemeye intikal etmiş idareyle olan problemleri ve askeri nitelikteki kararlara bakamadıklarını belirtti. Müracaat kısmında ise menfaat şartı aradıklarını vurgulayan Malkoç, "Sizin adınıza başkası müracaat etmesin bize. Çünkü belki siz müracaat etmek istemiyorsunuz. O açıdan ilgili ilgisiz müracaat olmasın diye menfaat şartı arıyoruz ama bu menfaat şartını geniş tutuyoruz." şeklinde konuştu.Başvuru sonrası yapılan çalışmalar
Başvuru sürecinden sonra yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Malkoç, "Başvuruları değerlendiren birimimiz var. İlk inceleme birimi hemen bakıyor. Eğer bu şekil şartları tamamsa ilgili denetçiye gönderiyor. Denetçisi de o konuda uzmanı var, çok iyi yetişmiş hemen ona gönderiyor. İdareden bilgi belge isteniyor. İdareye teklifte bulunabiliyor. İdareci 'Yok biz bunu yapamayız' dediğinde de olayı inceliyoruz. Gerekirse şahit dinle diyoruz, dinliyoruz. Gerekirse bilirkişi incelemesi yapıyoruz, ondan sonra bakıyoruz vatandaş haksız talebinin reddine diyoruz veya vatandaş haklı idareye o konuda tavsiye kararı veriyoruz." diye ekledi."İdareci karara uymamakta ısrar ederse..."
Tavsiye kararlarının caydırıcı olup olmadığı sorulan Malkoç, şu cevabı verdi: "Şimdi tavsiye kararı denince şöyle anlaşılır: "Yapsam da olur yapmasam da" Öyle değil. Biz bir anayasal kurumuz. Bizim kararları takip birimimiz var. Kararlarımızı takip ediyor ama olur ki bizim kararda da eksiğimiz noksanımız, hatamız kusurumuz olur. İdare ile bunu görüşüyoruz zaten. Ama idareci bu karara uymamakta ısrar ederse biz bunu kamuoyuna ilan ediyoruz. Yani düşünün herhangi bir genel müdür veya herhangi bir belediye başkanı veya herhangi bir birim hukuka uymamış sayılıyor.
"Kimse o arkadaşların yerinde olsun istemem"
Bir defa iki defa üç defa hani Anadolu'da bir deyim var ya, arkasına teneke bağlamak. Yani hukuka uymayan bir idareci diye tanınıyor. Onun için kötü bir imaj onun için uyması gerekiyor. Yine de uymamakta ısrar ederse Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne müracaat ediyoruz. Dilekçe ve İnsan Hakları Komisyonu toplanıyor. O ilgiliyi karara uymayanı sorguya çekiyor. Valla kimse o arkadaşların yerinde olsun istemem. Şu milletvekili arkadaşlarımız baya hırpalıyor idareciyi. Çünkü Kamu Denetçiliği Kurumu anayasal bir kurum.
"Sana bir vatandaş geldiğinde dinleyeceksin"
Bakın biz çok yeni bir kurum olmamıza rağmen kararlarımıza uyma oranı yüzde 75'i buldu. Avrupa'daki ombudsmanlıklar 50 yıl,100 yıllık kurumlar. Onların kararlarına uyma oranı yüzde 80. Biz kısa zamanda aradaki farkı yakaladık. Ben şunu söylüyorum; Kamu Denetçiliği Kurumu kararına uymayan hiçbir yönetici o koltuğunda oturamaz. Kardeşim sen kamu görevlisisin. Sana bir vatandaş geldiğinde derdini anlattığında dinleyeceksin, yazılı müracaat dilekçe gönderdiğinde dikkatli okuyacaksın, vatandaşı başını en iyi şekilde karşılayacaksın.
"Devlet, devletin kurumları, kamuda çalışan herkes vatandaş için var"
Peki, kamuda çalışan 5 milyon personelin ücreti, maaşı nereden karşılanıyor? Kamu hizmetleri, yatırımlar nereden karşılanıyor? Gariban vatandaştan veya ticaret erbabından alınan vergilerden değil mi? Demek ki devlet, devletin kurumları, kamuda çalışan herkes bütün hepsi vatandaş için var. O açıdan vatandaşın müracaatı haksız olabilir. Talebi yersiz olabilir. Tatlı dille talebinin hukuka uygun olmadığını, güler yüzle talebinin uygun olmadığını söyleyebilirsin."
"2019’da 110 üniversitede ombudsmanlık topluluğu kurduk"
Pandemi sürecinde Kamu Denetçiliği Kurumu'nu anlatmak için şehirleri dolaştıklarını salgından önce 40 ile gittiklerini hatırlatan Malkoç, "Yine Türkiye'de 8 milyon üniversite öğrencisi var. Onlara hakkaniyeti, hukukun üstünlüğünü, adaleti anlatabilmek için hak arama yollarını anlatabilmek için 60 üniversitede konferans verdim. Sadece 2019’da 110 üniversitede ombudsmanlık topluluğu kurduk. Bu çocuklar üniversite ile öğrenciler arasındaki sorunları çözüyor" şeklinde konuştu.
"Türkiye'nin dünyanın en güzel ülkesi olsun istiyoruz"
Hakkını hukukunu bilen vatandaşların güçlü olduğunu vurgulayan Malkoç, "Hukukun üstünlüğünü temin ederek, bir taraftan vatandaşı hakları konusunda bilgilendirme, farkındalık oluşturmaya çalışırken, idarecilere de hukuku hatırlatarak insanların hakkını hatırlatarak şeffaf davranması gerektiğini, adil ve eşit davranması gerektiğini hatırlatarak, Türkiye'miz dünyanın en güzel ülkesi olsun istiyoruz. Bizim sokağımızı temizleyen arkadaşımız dünyanın en iyi temizlikçisi olsun. Bizim valimiz dünyanın en iyi valisi olsun bizim öğretmenimiz en iyisi olsun, okul müdürümüz en iyisi olsun bizim hastanelerimiz, paramız dünyanın en iyisi olsun." değerlendirmesinde bulundu.
"Ermenistan Silahlı Kuvvetleri hesap vermeli"
Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik saldırısı ardından bölgeye de gittiklerini ekleyen Malkoç şunları söyledi: Şehit olanları tespit ettik, bombalanan yerleri gördük, aileleriyle görüştük. Bunla ilgili bir rapor hazırladık. Yani biz sadece idare ile halk arasındaki sorunları çözmeye çalışmıyoruz. Bir insan hakları kurumu olarak bu raporu hazırladık. Bunu bütün dünyadaki insan hakları kurumlarına göndereceğiz. Temennimiz şu: Ermenistan Silahlı Kuvvetleri veya devlet yöneticilerinin sivil katliamı dolayısıyla kullandıkları yasak silahlar dolayısıyla uluslararası mahkemelerde hesap vermelerini temin etmek.
"Yapılacak reformları destekliyoruz"
Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı ekonomi, hukuk, ve demokrasi alanında yapılacak reformları destekliyoruz. Kamu Denetçiliği Kurumu olarak biz bu konuyu çok önemsiyoruz. Çünkü toplum dinamik bir toplum, durağan bir toplum değil, bugün çıkardığımız bir yasa bir müddet sonra vatandaşın ihtiyacını karşılamıyor. Bu çerçevede yapılacak reformları destekliyoruz.
