Eğitim Koçu Şaban Öztürk, Ankara Masası özel yayınında Gökhan Gökyıldırım’ın sorularını yanıtladı.
Disleksinin konuşulduğu programda Şaban Öztürk, “Disleksi bireyde herhangi bir zekâ problemi olmamasına rağmen, hatta çoğunlukla normal zekânın üstünde bir zekâ seviyesine sahip olmalarına rağmen, çocuklar okuma, yazma, matematik üçünde veya birinde fark etmiyor bunlar da öğrenememe veya geç öğrenme olayına disleksi diyoruz. Özel öğrenim güçlüğü çocukta herhangi bir zekâ problemi yok. Hatta zekâsı çoğu zaman birçok konularda birçok bireyden daha iyi ama okuma yazma kısmına geldiği zaman çocuğun bu konularda başarısız olmasına özel öğrenim güçlüğü yani disleksi diyebiliriz.” tanımlamasını yaptı.
Disleksi hangi ünlülerde var?
Öztürk, çok ünlü bilim insanlarının disleksi ile karşılaştığını belirtirken “Albert Einstein, Leonardo da Davinci, Thomas Edison, oyuncu Tom Cruise birçok ünlü insanda disleksi var. Ama disleksi de şöyle bir sıkıntı var. Ülkemiz baz alındığı zaman disleksi son 4-5 yıldır daha çok gündemde olan bir konu ama öncesinde disleksi bilinmediği için maalesef bir çok arkadaşımız veya birçok birey disleksi olduğu bilinmeden başka yaftalarla hayatlarını devam ettiriyor. Ve bunlar belki de disleksi olduklarını hiçbir zaman öğrenemediler.” Dedi.
Hayatında neler yaşadı?
Disleksi nedeniyle öğrenim hayatında zorluklar yaşandığının altını çizen Öztürk “Maalesef şöyle; hayattaki en büyük şans ilkokuldayken iyi bir hocaya denk gelmektir. Maalesef ben de bu şansa sahip olamadım, ilkokul ve ortaokul da dâhil olmak üzere 7 zayıfla ortaokulu bitirdim.
13 yaşıma kadar maalesef zihinsel engelli muamelesi gördüm. Ama şöyle bir sıkıntı var kendi zekâmı kendimin ne olduğunu biliyorum. Her şeyin farkındayım ama akademik zekâya bakıldığı için derslerim zayıf olduğu için ciddi anlamda sıkıntılar travmalar yaşadım, yaşatıldım.
Sonraki süreçte Lise hayatımı dışarıdan okumak zorunda kaldım. Çünkü normal sistem beni dışarı itti o dönem için konuşuyorum. Sonrasında farklı sektörlerde falan iş yaparken, 27 yaşımda tesadüfen disleksi olduğumu öğrendim. Disleksi olduğumu öğrendikten sonra süreç çok hızlı ilerlemeye başladı.
30 yaşımda üniversite sınavına girdim. Çok iyi bir puanla üniversiteye başladım ama 30 yaşından sonra üniversiteye girdiğim, bazı şeyleri kaçırdığım için en azından yaklaşık 15 yıldır da disleksik bireylere kendimi adadığımı söyleyebilirim. Onlar için çalışmalar yapıyorum. Çeşitli özel öğretim kurumlarında disleksik öğrencilerin ilerlemesi için uğraşıyorum. Ama dediğim gibi disleksi erken yaşta fark edilmediği zaman ileriki yaşta ciddi travmalara kadar olaylar silsilesine dönüşebiliyor. “ şeklinde konuştu.
“Engelli algısıyla çocuklar eğitimden yararlanamıyor”
Ailelerin çocuklarına verilen özel eğitim raporunu engelli olarak gördüğünü belirten Öztürk, sözlerine şöyle devam etti;
Benim yaşım şu anda 40. Ben hala daha birçok harfi b’leri, p’leri, k’leri, h’leri, v’leri, z’leri karıştırıyorum hala yazamıyorum. Çünkü disleksi geçen bir şey değil. Hayat boyu süren bir süreçtir ama eğitimle en iyi hale gelen bir şeydir. Bir durum dedim. Çünkü disleksi bir hastalık değildir. Bir hastalık emaresi değildir. Beynin farklı algılama şeklidir.
Bizdeki en büyük sıkıntı da şu oluyor, normalde bir çocuk, 3 yaşında, 4 yaşında, 5 yaşında çok iyi bir seviyede, aile bakıyor çocuğuna, benim çocuğum okuyunca âlim olur, profesör olur, yerlere göklere sığdıramadığı çocuğu; çünkü çocuğunda bir zekâ problemi olmadığı için aile bunu aklına bile getirmiyor. Ta ki bu çocuk ilkokul birinci sınıfa başlayıp ilkokul 1. sınıfın ilk yarısı bitmesine rağmen okuma yazmaya geçemeyince o zaman işler değişiyor.
İşte burada aile bilinçli olur, okulda gerekli rehber hizmetleri veya öğretmenlerimiz de bu konuda bilinçli olursa disleksik çocuk şüphesi olan ki, her okuyup yazamayan insan disleksi değildir, ama en azından disleksi şüphesi olan bireyler rehberlik servisine yönlendirildiği zaman erken müdahale sayesinde belki birçok sorunu yaşamadan ilerleyebilirler.
İşte bizim en büyük hatamız da burada. Devletimiz son bir yıldır şimdi bir çocuğun disleksik olduğunu, okul ve rehberlik merkezi, okulun rehberlik servisi disleksi var derse, çocuk rehberlik araştırma merkezleri ya da ilgili tam teşekküllü devlet hastanelerini yönlendiriyor.
Devlet hastanelerinde bu çocukların eğitim alması için şimdiki adıyla ÇÖZGER yani Özel Gereksinimli Çocuklar raporu çıkarması gerekiyor.
Bizim halkta şöyle bir algı var. Özel gereksinim raporu sanki bir engel, bir engelli veya farklı bir konuymuş gibi algı yapıldığı için insanlar da veya ailelerin çevresindeki akraba, eş, dost bireylerinde çocuğa engelli algısıyla ihtiyacı olan çocukta maalesef destek eğitiminden faydalanamayabiliyor.
Biz çok defa karşılaştık. Özel gereksinim raporu bir engel raporu değildir. Bir engelli veya farklı bir rapor değildir. Çocuğun destek eğitimi ihtiyacı olduğunu belirleyen ve bununla alakalı RAM’ a gitmesi için gereken ilk bir evraktır.
“Yaşadığı birçok sıkıntıyı bertaraf eder”
Disleksi olan çocukların zeki olduklarını vurgulayan Öztürk, tedavi sürecini “Disleksi ile ilgili anlatmak isterim. Disleksi ilgili yaptığımız eğitimler Rehberlik Araştırma Merkezlerinin bizlere verdiği, ‘bu birey üzerinde bu eğitimleri yapmak uygundur’ şeklindeki tablo üzerinde çocuğa genelde görsel, işitsel, algısal farklı materyal ve malzemelerle her çocuğun farklı öğreneceği anlayışından yola çıkarak da her çocuğa farklı özel sistem vardır. Bunda algı yöntemleri vardır, Hafıza güçlendirme vardır, işitsel, görsel çocuğun öğrenme şeklini önce öğreniriz sonra çocuğun öğrenme şekline göre ona uygun eğitim programı üzerinden çocuğun eğitimi tamamlanarak en azından yaşadığı birçok sıkıntıyı bertaraf etmek için kurumlarca elimizden geleni yaparız.” İfadeleriyle anlattı
