"Türk Dili Yılı" ve UNESCO’nun kararıyla Bilge Tonyukuk Yazıtı’nın dikilişinin 1300. yıl dönümüne ithafen Uluslararası Türk Akademisi ile Altındağ Belediyesi önemli bir işbirliğine imza atıyor. Bu kapsamda Altındağ’daki bir parka Türk Dünyası Tonyukuk ismi verildi. Park içerisinde, Orta Asya’daki Orhun Irmağı Vadisi’ne 8. yüzyılda dikilmiş olan Bilge Tonyukuk Yazıtı’nın birebir aynısının da bulunduğu özel bir alan oluşturuldu. Parkın açılışını 22 Şubat Pazartesi günü Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Prof. Dr. Mustafa Şentop gerçekleştirecek.
Türk dünyasının önemli devlet adamlarından Bilge Tonyukuk’un adının Altındağ’da yaşatılacak olmasından dolayı mutlu olduklarını belirten Altındağ Belediye Başkanı Asım Balcı, “UNESCO tarafından geçtiğimiz yıl Bilge Tonyukuk yılı ilan edilmişti. Ancak pandemi nedeniyle planlanan birçok proje yarım kaldı. Bizde merkezi Kazakistan’da bulunan Uluslararası Türk Akademisi ile ortak bir çalışma yürüterek, içerisinde Tonyukuk Yazıtı’nın birebir aynısının olacağı bir yeşil alanımıza Türk Dünyası Tonyukuk Parkı adını verdik. Önemli bir kültürel değeri Altındağ’ımızda yaşatacak olmak bizler için gurur verici. Türk dünyasının ortak kuruluşu Türk Akademisi’nin böylesi projelere öncülük etmesinden büyük memnuniyet duyuyoruz. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanımız Sayın Mustafa Şentop tarafından açılışı yapılacak olan bu çalışmaya desteklerinden dolayı kendilerine teşekkür ediyoruz” ifadelerini kullandı.
“Türkçe yılı” için anlamlı buluşma
Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Darhan Kıdırali ise şunları kaydetti:
“Türk dünyasının ortak kuruluşlarından olan Uluslararası Türk Akademisi’nin girişimiyle geçen yıl Tonyukuk abidesinin 1300. yıl dönümü bağlamında ‘Bilge Tonyukuk Yılı’ ilan edilmişti. UNESCO işbirliğinde Tonyukuk Yılı çerçevesinde düzenlenen birçok etkinlikler silsilesi ‘Türk Dünyası Tonyukuk Parkı’nın açılması ile taçlanmıştır. Bu açılışın Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın kararıyla ilan edilen ‘Türk Dili Yılı’nda yapılması ayrı bir önem kazandırmıştır. Tonyukuk abidesinin Ankara’ya dikilmesi projesine desteklerinden dolayı Altındağ Belediye Başkanı Sayın Asım Balcı’ya ve açılışa teşrifleriyle bizleri onurlandıran Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Sayın Mustafa Şentop’a içtenlikle teşekkürlerimi ifade ediyorum. Artık Ankaralılar Ötüken’e gitmeden Bilge Tonyukuk abidesini ziyaret edebilecekler.”
“Bilgi ve bilgeliğin sembolü”
Türk dünyasıyla ilgili çalışmalar yürüten Bozok Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Kürşad Zorlu da etkinliğin çok anlamlı olacağını ifade ederek, “Türk tarihinin akışına bakıldığında devlet yönetiminde bir ‘Tonyukuk felsefesi’ olduğunu görebiliyoruz. Özellikle o dönem bilgi ve bilgelik tüm devleti kuşatan bir arma görünümündeydi” dedi.
Bilge Tonyukuk Yazıtı’nın Ulan Batur’a yaklaşık 45 kilometre mesafede bir arazide açıkta durduğunu hatırlatan Zorlu, “Şehre giden yolun 11 kilometrelik kısmı Türkiye tarafından yapılmıştır. Ancak bugün anıtın iklim ve arazi koşulları sebebiyle zarar görebileceği belirtiliyor. Çok geçmeden tarım alanı ya da yerleşim bölgelerinin içinde kalabilir. Dolayısıyla bu anlamlı etkinlik bunun da gündeme gelmesi için bir vesile olabilecektir” şeklinde konuştu.
Bilge Tonyukuk kimdir?
Bilge Tonyukuk, adı bilinen ilk Türk yazar, tarihçi ve büyük devlet adamıdır. Tonyukuk, 8. asırda Göktürkler devrinde yaşamış, İlteriş Kağan, Kapagan Kağan, Bögü Han ile Bilge Kağan’a baş vezirlik yapmış, bazı savaşlarda başkomutan olarak vazife görmüştür.
Bilge Tonyukuk Yazıtı
Yazıt, Göktürkler devrinde başkomutanlık ve vezirlik yapmış olan Bilge Tonyukuk tarafından diktirilmiştir. Bilge Tonyukuk’un yaşadığı döneme ait tarihi olaylara yer verilen yazıtta bağımsızlık için verilen mücadeleler ve Türklerin savaş teknikleri üzerine anektotlar yer alıyor. Yazıt, ‘Türk’ adının geçtiği ilk buluntu olarak biliniyor.
