Türk araştırmacılar tarafından Kovid-19 teşhisini 10 saniyede yüzde 99 güvenilirlikle yapabilen nanoteknoloji temelli "Diagnovir" adlı sistem, güvenilirlik testlerini geçerek kullanılmaya başlandı.
Ulusal Nanoteknoloji Araştırma Merkezi'nde (UNAM) geliştirilen sistemin detaylarını UNAM Araştırmacısı Dr. Bülend Ortaç anlattı.
Ankara Masası Genel Yayın Yönetmeni Gökhan Gökyıldırım'ın sorularını yanıtlayan Ortaç, testin PCR değil antijen uygulaması olduğunu belirterek, bunların yaklaşım olarak farklıklar taşıdığını vurguladı.
Ağzın iç bölgesinden alınan canlı virüsü aktarıcı tüpe yerleştirdiklerini, oradan da alınan küçük miktardaki sıvıyı test kitine koyduklarını söyleyen Ortaç, canlı virüsün yüzeyindeki spike proteinlerine bağlanarak sinyal okumayı amaçladıklarını belirtti.
Ortaç, "Bunu hızlandırmak için bazı yaklaşımlar yaptık. 10 saniye mertebesinde bu sinyali alabiliyoruz." dedi.
PCR testi ile antijen uygulamasındaki farklar
PCR testi ile aradaki farka değinen Ortaç, "Virüsü çoğalmaya başladığı anda, erken evrelerde canlı olarak yakalayabiliyoruz. Fakat ilerleyen evrede hastalık geçmeye başladığında bu virüsün DNA kalıntıları oluyor. PCR pozitif görebilirken biz negatif görebiliyoruz." açıklamasında bulundu.
Her testin kendi çalışma mantığına ve hastalığın evrelerine göre virüsü bulma olasılığının arttığına işaret eden Ortaç, "PCR, hastalık başladığında virüs sayısı az olduğu için testi negatif gösterebiliyor. Hastalık iyice yerleştikten sonra virüs yükü arttığı zaman hatalığı yakalama olasılığı artıyor. Hastalık geçse de PCR pozitif çıkabiliyorsunuz çünkü virüs kalıntıları var. Biz hastalığın erken evresinde canlı virüs ile çalışıyoruz. Öldüğü zaman bizim bir işimize yaramıyor. Biz hastalığı erken evresinde yakalıyoruz. Hastalık iyileşmeye başladıktan sonra bizde negatife dönmeye başlıyor." şeklinde konuştu.
Güvenirlik oranı yüzde 99
Testin yüzde 99 oranındaki güvenirlilik karnesine değinen Ortaç, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde gönüllü olan kişilere yönelik Ekim 2020 tarihinde klinik öncesi araştırmalar yaptıklarını ve doğruluk payını gördüklerini söyledi.
Daha sonra yine Ankara Üniversitesi'nin Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Bölümü'nde etik kurul çalışmasına girdiklerini hatırlatan Ortaç, "Burada bin hastadan bahsediyoruz. Bunlar acil bölümünden, poliklinikten gelen veya hastanede yatan hastalardan alınan örneklerdi. Yapmış olduğumuz çalışmalarda bu doğruluk oranını elde ettik." ifadelerini kullandı.
Kendi sonuçlarını Ankara Tıp Fakültesi’nin PCR test sonuçları ile karşılaştırdıklarını ifade eden Ortaç, yüzde 99'luk güvenirlilik oranına bu şekilde ulaştıklarını kaydetti.
Bunun yanında seçicilik denilen bir parametre daha olduğuna işaret eden Ortaç, sistemin diğer virüslere karşı da yüzde 97 oranını yakaladığını dile getirdi.
"Yurtdışı satışları başladı"
Üretim çalışmalarına değinen Ortaç, "Bu çalışma Bilkent Üniversitesi'nin desteği ile başladı. Daha sonra holding bu işe el attı ve iştirakli bir firma kuruldu. Milyon adetinde üretebilecek bir kapasiteye sahip olduğumuzu düşünüyoruz. Bu alanlarda da çalışmaya başladık. Bunların artması gerekir ama laboratuvardan çıkmış olan konunun gerçek hayatta kullanılabilir olması ve bu adetlere varması büyük başarı." değerlendirmesinde bulundu.
Kovid için çalıştıkları sistemi olası durumlarda farklı virüslere de adapte edebileceklerini ifade eden Ortaç, şunları söyledi:
"Hayatımıza çok farklı tipte virüsler var. Bunlara adaptasyonu ile birlikte insanlara yardımcı olmak istiyoruz. Takdir edersiniz ki, kişileri hızlı bir şekilde seçip, ayıklayıp pozitif veya negatife göre yönlendirmek bile büyük bir başarı. Fakat biz bu teknoloji farklı sistemlere de adapte edebiliriz, etmek de zorundayız."
Ortaç programın sonunda İstanbul'daki bir sanat etkinliğinde, Bilkent Üniversitesi'nin mezuniyet töreninde ve
Bilkent Holding'in içinde bulunan farklı kurumlarda kullanılan testin yurtdışı satışlarının başladığını hatırlattı.
