Türk Medeni Kanunu’na göre kadınlar evlendiği erkeğin soyadını alıyor. Ancak başvuruda bulunmaları halinde kocasının soyadının önünde kızlık soyadını da kullanabiliyor. Ancak kadınların evlendiğinde kendi kızlık soyadlarını tek başına kullanmaları mümkün olmuyordu.
İşte Anayasa Mahkemesi (AYM), İstanbul 8. Aile Mahkemesi’nin başvurusu üzerine, Türk Medeni Kanunu’nun “kadının evlenmeden önceki soyadını, evlendikten sonra kullanmasını” düzenleyen hükmünü iptal etti.
İstanbul 8. Aile Mahkemesi, “Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir.” düzenlemesinin iptaline karar verilmesini eşitlik ilkesiyle bağdaşmadığı gerekçesiyle talep etti.
Mahkeme, erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanması mümkünken, aynı hakkın kadına tanınmamasının eşitlik ilkesi ile bağdaşmadığını vurguladı.
Anayasa Mahkemesi de başvuru üzerine, düzenlemeyi iptal etti.
Yüksek Mahkeme kararında şu değerlendirmelerde bulundu:
“Eşler arasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır”
“Erkek, evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra da tek başına kullanabildiği halde, kuralla kadının evlenmeden önceki soyadını evlendikten sonra ancak kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya müsait şekilde benzer durumda olan eşler arasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır.”
“Eşitlik ilkesini ihlal”
“ Ortak soyadının aile bağlarını korumanın zorunlu olduğunun, bu manada eşlerin ortak soyadı taşımamaları halinde aile bağlarının hiçbir şekilde korunamayacağının söylenmesi de zordur… Evlenmeden önceki soyadının, evlendikten sonra da tek başına kullanılması bağlamında kadın ve erkek arasında kuralla öngörülen farklı muamelenin nesnel ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle eşitlik ilkesini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır.”
Anayasa Mahkemesi, iptal kararının; Resmi Gazetede yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine de karar verdi.
