Kritisizm (Eleştiricilik) Nedir?
Kritisizm (Eleştiricilik), felsefi bir yaklaşım olarak, insan bilgisinin sınırlarını ve bilginin temelini eleştirel bir şekilde sorgulayan bir görüştür. Kritisizm, bilginin kaynağı, sınırları ve doğruluğu hakkında derinlemesine bir inceleme yapar. Eleştiricilik terimi, farklı felsefi akımlarda farklı anlamlar taşıyabilir, ancak genel olarak bilginin doğası ve sınırları üzerine eleştirel bir inceleme anlamına gelir.
Eleştiricilik (Kritisizm) akımının temel özellikleri şunlar olabilir:
- Bilginin Sorgulanması: Kritisizm, insan bilgisinin temelini ve doğruluğunu sorgular. Bilginin kaynağı, geçerliliği ve sınırları üzerine eleştirel bir yaklaşım benimser.
- Bilginin Sınırları: Kritisizm, insan bilgisinin sınırlı olduğunu ve mutlak doğru bilginin elde edilmesinin zor olduğunu savunur. Bilgi, deneyimler, algılar ve kavramlar aracılığıyla sınırlıdır.
- İdealar ve Kavramlar: Kritisizm, ideaların ve kavramların gerçekliğini ve geçerliliğini sorgular. İdeaların dış dünyayla ilişkisi ve bunların nasıl oluşturulduğu konularını ele alır.
- Eleştiri ve Sistem Dışı Yaklaşım: Eleştiricilik, felsefi sistemleri ve iddiaları eleştirir. Mutlak doğrular yerine, eleştirel sorgulama ve sorgulama gerektiren bir yaklaşımı teşvik eder.
Kritisizmin temsilcileri ve özellikleri konusunda öne çıkan bir akım Alman İdealizmi içerisinde yer alan "Eleştirel Felsefe"dir.
Bu akımın kurucusu ve temsilcisi Immanuel Kant (1724-1804) olarak kabul edilir.
Kant, "Kritik der reinen Vernunft" (Saf Akıl Eleştirisi) adlı eserinde, insan bilgisinin sınırlarını ve deneyimle kavramlar arasındaki ilişkiyi incelemiş ve "a priori" bilgilerin ve kavramların rolünü vurgulamıştır. Kant'ın eleştirel yaklaşımı, bilginin sınırlarını belirlemeye ve rasyonel sınırlamaları anlamaya yönelik derinlemesine bir inceleme sunar.
Kritisizm, felsefi düşüncede bilginin doğası, sınırları ve geçerliliği üzerine yapılan eleştirel tartışmaları içerir. Kant'ın "Eleştirel Felsefe"si, bu tür yaklaşımların önemli bir örneğidir.
