Glokom halk arasında bilinen adıyla göz tansiyonu sıklıkla karşılaşılan göz hastalıklarından biridir.
Glokom, Göz tansiyonu nedir?
Glokom, göz içi basıncının artması sonucu optik sinir hasarına neden olan bir göz hastalığıdır. Optik sinir, gözden gelen görüntüleri beyne ileten sinirsel ileti yollarından biridir. Glokom genellikle göz içi sıvısının (aköz humor) normalden daha yavaş bir şekilde drene edilmesi veya drene edilememesi sonucu göz içi basıncının yükselmesiyle ilişkilidir.
Glokom, "sessiz hırsız" olarak adlandırılabilir, çünkü genellikle belirgin semptomlar olmadan ilerler ve hasta fark etmeden görme alanını etkileyebilir. Yavaşça ilerler ve tedavi edilmezse, optik sinirde kalıcı hasara neden olarak görme kaybına yol açabilir.
İki ana glokom türü vardır:
- Açık Açılı Glokom (OAG): Göz içi sıvısı normalden daha yavaş bir şekilde drenaj edildiğinde veya drenaj mekanizması tıkanmışsa oluşur. Bu tür genellikle semptomsuz ilerler ve hasta fark etmeden optik sinir hasarına neden olabilir.
- Kapalı Açılı Glokom (CAG): Göz içi sıvısının hızla drenaj edilmediği durumlarda oluşur. Bu tür, ani göz ağrısı, görme bulanıklığı, göz kızarıklığı gibi semptomlara yol açabilir. Ayrıca, kapalı açılı glokom acil bir durum olabilir ve hızlı tedavi gerektirebilir.
Glokom neden meydana gelir?
Glokomun kesin nedeni tam olarak anlaşılmamıştır, ancak genellikle göz içi basıncının artması sonucu optik sinirde hasar oluşmasıyla ilişkilendirilir. Göz içi basıncı, göz içindeki sıvının üretimi ve drenajı arasındaki dengeyi etkileyen faktörlerle belirlenir. Göz içi basıncının yükselmesi, optik sinirin arkasındaki hücreleri zayıflatabilir ve zamanla hasara neden olabilir.
Açık açılı glokomun oluşumuna etki edebilecek risk faktörleri arasında şunlar bulunabilir:
- Yaş: Yaş ilerledikçe glokom riski artar, özellikle 40 yaşın üzerindeki kişilerde daha sık görülür.
- Aile Geçmişi: Ailede glokom öyküsü olan kişilerde hastalık riski daha yüksektir. Genetik faktörlerin rolü olabilir.
- Iris Yapısı: Göz içi sıvısının normal drenajını engelleyebilecek bir iris (göz bebeği) yapısı, glokom riskini artırabilir.
- Göz İçi Basıncı: Yüksek göz içi basıncı (intraoküler basınç), glokom riskini artırır. Ancak düşük göz içi basıncına sahip insanlarda da glokom gelişebilir.
- Irklar Arası Farklar: Afrika kökenli insanlarda, glokom riski diğer ırklara göre daha yüksektir.
- Miyopi: Yüksek derecede miyopi (nearsightedness) olan kişilerde glokom riski artabilir.
Glokom belirtileri neler?
Glokom, genellikle başlangıçta sessizce ilerler ve belirgin semptomlar olmadan gelişebilir. İlerledikçe ve optik sinirde hasar arttıkça, bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Ancak unutulmaması gereken önemli bir nokta, glokomun "sessiz hırsız" olarak adlandırılmasının sebebi, belirtiler ortaya çıkmadan önce görme kaybının meydana gelmesidir. Erken teşhis, tedavi edilebilirlik ve görme kaybının önlenmesi açısından kritiktir.
Açık açılı glokomun belirtileri şunlar olabilir:
- Görme Alanında Daralma: İlk olarak yan veya üst görme alanında daralma veya kayıp olabilir. Bu, hastaların nesneleri veya insanları kenarlarında fark edemediği anlamına gelir.
- Gece Görüşünde Zorluk: Özellikle karanlıkta veya düşük ışık koşullarında nesneleri görmekte zorlanabilirsiniz.
- Görme Bulanıklığı: Görüntülerin net olmama veya bulanık olma hissi olabilir.
- Renk Algısında Değişiklik: Renklerin soluk veya mat görünmesi gibi renk algısında değişiklikler olabilir.
Kapalı açılı glokomun belirtileri daha belirgin ve acil müdahale gerektiren semptomlar içerebilir:
- Ani Şiddetli Göz Ağrısı: Şiddetli ve ani göz ağrısı hissi yaşanabilir. Bu ağrı genellikle bir gözde yoğunlaşır.
- Görme Bulanıklığı: Görme bulanıklaşabilir veya bozulabilir.
- Işığa Hassasiyet: Işığa karşı artan hassasiyet yaşanabilir.
- Bulanık Renk Görüşü: Renkleri ayırt etmede zorluk yaşanabilir.
- Baş Ağrısı: Şiddetli baş ağrısı eşlik edebilir.
Glokom tedavi yöntemleri neler?
Glokomun tedavisi, genellikle göz içi basıncını düşürmeyi amaçlar. Tedavi yöntemi, glokomun türüne, hastanın yaşına, sağlık durumuna ve diğer faktörlere göre belirlenir. İşte glokomun tedavi edilmesinde kullanılan bazı yöntemler:
- Göz Damlaları: İlk aşamada kullanılan tedavi genellikle göz damlalarıdır. Bu damlalar göz içi basıncını düşürmeye yardımcı olur. Hasta, düzenli aralıklarla bu damlaları kullanarak basıncı kontrol altında tutabilir.
- İlaçlar: Göz damlalarının yanı sıra, bazen ağız yoluyla veya enjeksiyonla alınan ilaçlar da kullanılabilir. Bu ilaçlar, göz içi sıvısının üretimini azaltabilir veya drenajını artırabilir.
- Lazer Tedavisi: Lazer tedavisi, göz içi basıncını düşürmek için kullanılır. İki yaygın lazer tedavisi türü şunlardır:
- Argon Lazer Trabeküloplasti (ALT): Göz içi sıvısının drene edildiği trabeküler ağın açılması için argon lazer kullanılır.
- Seçici Lazer Trabeküloplasti (SLT): Göz içi sıvısını drenajını artırmak için belirli hücreleri hedef alır.
- Cerrahi Yöntemler: İlaçlar ve lazer tedavisi yeterli olmadığında veya hastanın durumu cerrahi müdahale gerektiriyorsa, birkaç cerrahi seçenek mevcuttur:
- Trabekülektomi: Göz içi basıncını düşürmek için göz içi sıvısının drene edildiği yeni bir drenaj yolu oluşturulur.
- Göz İçi Basınç Regülatörü İmplantasyonu: Küçük bir cihaz, göz içi basıncını düzenlemek için göze yerleştirilir.
- Minimally Invasive Glaucoma Surgery (MIGS): Daha az invaziv cerrahi yöntemler arasında yer alır ve genellikle diğer sağlık sorunları olan hastalar için uygun olabilir.
