Pandemi nedeniyle eczanelerde başlayan ilaç sıkıntısı hakkında Ankara Masası’na konuşan Ankara Eczacı Odası Genel Sekreteri Ali Fuat Gül, şu an 645 ilaçta bulunan sıkıntının en büyük sebebinin ise 4.578 TL’ye sabitlenen euro kurunun olduğunu söyledi.
Sağlık Bakanlığı ile ilaç üreticilerinin her sene şubat ayında euro kurunu belirlemek için pazarlık yaptıklarını belirten Gül, “Geçen sene anlaşılan rakam 4.578 TL. Şu an euro kuru 11 TL civarlarında seyrediyor. Piyasada bulunamayan ilaç sayısındaki artışın temel nedenlerinden en önemlisi aradaki ciddi farktır. Biz ilaçta dışa bağımlı olan bir ülkeyiz. Özellikle orijinal ilaçlar, biyolojik ajanlar, turuncu çeteler ve birçok hayati önem taşıyan ilaçların hepsi yurtdışından ithal ediliyor. Kurdaki yükseklik sebebiyle de ilaç firmaları bize az gönderiyor. Geçtiğimiz senelerde ilaçtaki yok sayısı ocak ve şubat aylarında başlıyordu. Her sene şubat ayının 3 haftasında kurda düzenleme yapılıyor. Ocak ayının 15'inden sonra da ilaçlar yoka girmeye başlıyor. Ama bu sene ekim ayı gibi bizlere sirayet etmeye başladı.” şeklinde konuştu.
"Stokçuluğun önüne geçilmesi gerekiyor"
İlaç hammaddesindeki sıkıntılara da değinen Ali Fuat Gül, “Dünyanın en büyük ilaç hammadde üreticisi Çin’de, pandemi sebebiyle sevkiyat sıkıntısı var. Bu yüz ilaç firmalarının elinde hammadde de kalmadı ve yurtdışındaki firmalar bunları daha pahalı vereceklerini düşündükleri için üretim yapmıyorlar. Pandemiden önce bir tır ürün 5 bin dolara geliyordu. Şimdi 20-25 bin dolar civarında bir rakama geliyor. Maliyet girdileri arttı ama ilaç firmalarının ödediği fiyat aynı kur çok ciddi bir artışa geçti. O yüzden de ne yazık ki firmalar üretim yapmıyor. Ellerindeki ürünleri de bize çok az gönderiyorlar. Stokçuluğun önüne geçilmesi için şubat ayında euro kurunda yapılan artışın yıl içerisine bölünmesi gerekir.” ifadelerini kullandı.
"İlaç takip sisteminde bazı hatalar olabiliyor ve bakanlık bu ilaçları var zannediyor"
“Hiçbir eczacı ilaçları saklamaz hastaya ulaştırmak için elinden geleni yapar” diyen Gül, “İlaçların üzerinde karekod var. Böylece ilaç takip sisteminden, ilacın üretim aşamasından satışına bütün hareketlerini izleyebiliyorlar. Her ilacın ayrı bir kimliği var. Sağlık Bakanlığı kontrol ettiği zaman ilaç firmanın elinde mi, depolarda mı, eczanede mi anlayabilir. Sağlık Bakanlığı geçen hafta bir ‘ilaç sıkıntımız yok’ diye bir açıklama yaptı. Ama doğru bir açıklama değil. İlaç takip sisteminde bazı hatalar olabiliyor ve bakanlık bu ilaçları var zannediyor. Hiçbir eczacı ilaçları saklamaz hastaya ulaştırmak için elinden geleni yapar. Bunun önlenmesi için ilaçta yerli ve milli politikalara ağırlık verilmeli. Bir an önce ilaçta dışa bağımlılığımızın azalmasını sağlayacak politikalar gerçekleştirilmeli. Bir uyarı sistemi kurulmalı. Sonuçta Türkiye'de yıllık satılan ilaç verilerinin alındığı IMS istediğimiz bir sistem var. Örneğin, A markanın bir öksürük şurubu kaç tane satılıyor hepsinin bilgileri var. Bunlar sisteme tanımlandığında, eşik değerin altına düştüğü zaman bir uyarı oluşturulabilir.” dedi.
"Çok ciddi bir şekilde ilaçta yok devam ediyor"
Ali Fuat Gül şöyle devam etti: “Şu anda en basit ağrı kesiciden, burun açıcı spreyden, öksürük şurubundan, tansiyon ilacından, astım ilacından tutun da biyolojik ajanlara kadar çok ciddi bir şekilde ilaçta yok devam ediyor. Bence ilacın önemlisi önemsizi diye bir şey olmaz. O yüzden bunların en aza indirilmesi için, Sağlık Bakanlığı ve ilaç firmaları görüşürken biz eczacılar da Türkiye Eczacılar Birliği aracılığıyla toplantılar yaparak sıkıntıların yaşanmasını engelleyebiliriz diye düşünüyorum.”
"Sağlık Bakanlığı firmalara müdahale etmeli"
Firmaların ilaç sakladığını iddia eden Gül, “Türkiye nüfusun en fazla olduğu iller İstanbul, Ankara, İzmir diye sıralanıyor. Buradaki ilaç sıkıntısı daha da artmaya başladı. Örneğin, Isparta'da hasta sayısı, ilaç sayısı belli. Sağlık Bakanlığı kimin elinde ne kadar ilaç var görebiliyor. Verilere bakılarak sıkıntı yaşanan illere dağıtım yapılabilir. ilaç vardır bu arkadaşlar ama şuanda gümrükte buradan buraya sokmak istiyorlar. Şu anda firmaların elinde ilaç vardır. X ilacını 100 bin kutu satmayı hedefliyor, satıyor. Elindeki ilacı, yıllık satış hedefimi doldurdum diye göndermiyor. Sağlık Bakanlığı bir kere firmalara müdahale edecek, ‘elinizdeki ilaçları euro kuru zammı nedeniyle saklamayın, halk sağlığı kullanımına açın’ diyerek baskı yapacak. Geçen sene 20 Şubat’ta zam geçişi oldu. Firma, 19 Şubat'ta SGK’nın 10 TL ödediği ilacı bir gün sonra 12 TL’ye satacak. Bu ciddi bir rakam firma da ilacı saklıyor. Depolarda, karlılık oranı üretim bazında çok düşük. 2020 yılında eczanelerden çıkan ilaç tutarı 58 milyar TL. Bunu 12 aya bölsek yaklaşık 5 milyar gibi bir rakam yapıyor, günlere bölersek sonuç ortada. O yüzden firmalar özellikle aralık ayında ellerindeki ilacın satışını düşüyor. Halk sağlığını etkilemeyeceklerini düşünüyorlar ve az gönderiyorlar. Aynı 80’lerden önceki yağ kuyruklarında olduğu gibi. Bakkalların zam gelecek diye elindeki yağları ve tüpleri satmadığı gibi.” şeklinde konuştu.
"İlacın hastalara ulaşması için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz"
Ali Fuat Gül sözlerini şöyle noktaladı: "Türk toplumu ahilik kültüründen gelir. Bizi Avrupa'dan ayıran en önemli özelliğimiz, birbirine destek olmaya çalışan bir toplum olmamız. Biz elimizde ilaç olmadığı zaman başka eczanelere yönlendiriyoruz. WhatsApp gruplarında arkadaşlarımız hastayı yönlendirmek için ilaç var mı diye soruyor. Eczaneler artık birinci basamak sağlık tesisi oldu. Doktorlar ilaç vermeden tedavi olmuyor. Biz eczacılar olarak elimizdeki ilaçların hastalara ulaşması için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz."
