Lösemi, genellikle beyaz kan hücreleri (lökositositler) ile ilişkilidir ve vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olan bu hücrelerin kontrolsüz çoğalmasına neden olur.
Lösemi, genellikle iki büyük kategoride incelenir:
- Lenfositik Lösemi (Lenfoblastik Lösemi): Bu tür lösemi, lenfosit adı verilen beyaz kan hücrelerinin anormal bir şekilde ürediği bir kanser türüdür. Lenfositler vücudun bağışıklık sistemine aittir. Lenfositik lösemi, akut ve kronik olmak üzere iki alt gruba ayrılır. Akut lenfositik lösemi (ALL), genellikle çocukluk döneminde görülür ve hızla ilerleyebilir. Kronik lenfositik lösemi (CLL), genellikle yetişkinlerde ortaya çıkar ve daha yavaş ilerler.
- Myeloid Lösemi (Myeloblastik Lösemi): Bu tür lösemi ise kemik iliği hücrelerinden kaynaklanır. Myeloid lösemiler, myeloid hücrelerin anormal bir şekilde büyüdüğü ve olgunlaşmadığı durumları kapsar. Akut myeloid lösemi (AML) ve kronik myeloid lösemi (CML) olmak üzere iki ana alt tipi bulunur. AML daha hızlı ilerlerken, CML daha yavaş bir seyir gösterir.
Löseminin Nedenleri
Löseminin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik faktörler, çevresel etkenler ve radyasyona maruz kalma gibi unsurların rol oynadığı düşünülmektedir. Bazı genetik mutasyonlar, normal kan hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasına neden olabilir. Ayrıca, geçmişte radyasyon veya bazı kimyasallara maruz kalma da lösemi riskini artırabilir.
Belirtiler: Lösemi belirtileri, löseminin tipine, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişebilir. Ancak yaygın belirtiler şunlar olabilir:
- Yorgunluk ve halsizlik
- Soluk cilt
- Kolay morarma veya kanama
- İştah kaybı ve kilo kaybı
- Enfeksiyonlara yatkınlık
- Ağrı, özellikle kemik ve eklem ağrıları
- Lenf bezlerinde şişlik
- Ateş
Teşhis: Lösemi teşhisi, fiziksel muayene, kan testleri, kemik iliği biyopsisi ve görüntüleme testleri gibi yöntemlerle konulabilir. Kemik iliği biyopsisi, kemik iliğinden örnek alınarak laboratuvar incelemesi için kullanılır. Bu inceleme, anormal hücrelerin varlığını ve löseminin tipini belirlemeye yardımcı olur.
Tedavi: Lösemi tedavisi, hastalığın tipine, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Tedavi yaklaşımları şunları içerebilir:
- Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek veya durdurmaya yardımcı olan ilaçların kullanılması.
- Hedefe Yönelik Tedaviler: Özellikle kronik myeloid lösemi gibi bazı türlerde kullanılan ilaçlar, spesifik genetik mutasyonları hedef alarak kanser hücrelerini etkiler.
- Radyoterapi: Yüksek enerjili ışınlar kullanılarak kanser hücrelerinin yok edilmesi.
- Kemik İliği veya Kök Hücre Nakli: Hasarlı veya kanserli hücrelerin sağlıklı kemik iliği veya kök hücrelerle değiştirilmesi.
- İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini kanserle savaşmaya teşvik eden tedaviler.
Prognoz: Lösemi tedavisi hastanın genel sağlık durumuna, löseminin tipine ve yayılma durumuna bağlı olarak değişir. Erken teşhis ve uygun tedavi ile birçok lösemi türünde olumlu sonuçlar elde edilebilir. Ancak tedavi zorlu olabilir ve bazı vakalarda tekrarlayabilir veya dirençli hale gelebilir.
