Diyabet, kandaki glukoz (şeker) seviyelerinin yüksek olduğu bir metabolik hastalıktır. Vücudun insülin adı verilen bir hormonu yeterince üretemediği veya bu hormonun etkili bir şekilde kullanılamadığı durumlarda ortaya çıkar. İnsülin, kan şekerinin hücrelere girmesine yardımcı olan bir hormondur ve vücutta glikozun düzenlenmesinde önemli bir rol oynar.
Diyabet, genellikle iki ana türde görülür:
- Tip 1 Diyabet: Tip 1 diyabet otoimmün bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi yanlışlıkla pankreasın insülin üreten beta hücrelerini yok eder, bu nedenle vücut insülin üretemez. Bu tür diyabet genellikle çocukluk veya genç yetişkinlik döneminde ortaya çıkar ve insülin enjeksiyonlarıyla tedavi edilir.
- Tip 2 Diyabet: Tip 2 diyabet, vücut hücrelerinin insülini yeterince kullanamadığı veya pankreasın yeterli insülin üretemediği bir durumdur. Bu tür diyabet genellikle yaşla birlikte gelişir ve obezite, fiziksel aktivitenin azalması ve genetik faktörler gibi risk faktörleri etkili olabilir. Tip 2 diyabet, yaşam tarzı değişiklikleri, diyet düzenlemeleri, egzersiz ve ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilir.
Diyabetin kontrolsüz bırakılması ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Yüksek kan şekeri, kalp hastalığı, böbrek hastalığı, göz sorunları, sinir hasarı, ayak problemleri ve diğer komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, diyabet tanısı konulan kişilerin sağlık profesyonelleri tarafından yakından takip edilmesi ve gerekli tedavi ve yaşam tarzı değişikliklerini yapmaları önemlidir. Ayrıca, diyabet riskini azaltmak için sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek, dengeli bir diyet ve düzenli fiziksel aktivite gibi önleyici önlemler alınmalıdır.
DİYABETİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Diyabetin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve tip 1 diyabet ile tip 2 diyabetin semptomları biraz farklı olabilir. İşte genel olarak diyabetin yaygın belirtileri:
Tip 1 Diyabet Belirtileri:
- Aşırı Susama (Polidipsi): Sürekli olarak susuzluk hissi yaşamak.
- Aşırı İdrar Yolu Sorunları (Polüüri): İdrar miktarının artması, özellikle gece sık idrara çıkma.
- Aşırı Açlık ve Yemek Yeme İsteği (Polifaji): Sürekli olarak aç hissetmek ve çok fazla yemek yeme isteği.
- Ağırlık Kaybı: İştah artışına rağmen kilo kaybı yaşanması.
- Yorgunluk ve Halsizlik: Sürekli olarak enerjisiz hissetmek.
- Bulanık Görme: Gözlerin netliğini kaybetmesi veya odaklanma sorunları.
- Yaraların Daha Yavaş İyileşmesi: Kesikler, çürükler veya yaraların normalden daha uzun süre iyileşmesi.
Tip 2 Diyabet Belirtileri:
- Aşırı Susama (Polidipsi): Sürekli olarak susuzluk hissi yaşamak.
- Aşırı İdrar Yolu Sorunları (Polüüri): İdrar miktarının artması, özellikle gece sık idrara çıkma.
- Aşırı Açlık ve Yemek Yeme İsteği (Polifaji): Sürekli olarak aç hissetmek ve çok fazla yemek yeme isteği.
- Yavaş Yara İyileşmesi: Kesikler, çürükler veya yaraların normalden daha uzun süre iyileşmesi.
- Yorgunluk ve Halsizlik: Sürekli olarak enerjisiz hissetmek.
- Bulanık Görme: Gözlerin netliğini kaybetmesi veya odaklanma sorunları.
- Karın Şişkinliği: Karın bölgesinde şişkinlik hissi.
- Tutarsız Kan Basıncı ve İlaç Kullanımı Gereksinimi: Kan basıncının kontrolsüz olması veya yüksek tansiyon ilaçlarının kullanılması gerekliliği.
Bu belirtiler, diyabetin erken dönemlerinde görülebilir ve bazen kişiler bu belirtileri fark etmeyebilir. Diyabet, kontrol edilmediğinde ciddi komplikasyonlara yol açabilir, bu nedenle bu belirtileri dikkate almak ve gerektiğinde bir sağlık profesyoneli ile iletişime geçmek önemlidir. Diyabet teşhisi, kan şekerini ölçen testlerle konur ve uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri önerilir.
DİYABET TEDAVİ SÜRECİ NASILDIR?
Diyabet tedavisi, bireyin tip 1 veya tip 2 diyabet türüne, şeker seviyelerine, yaşına, sağlık durumuna ve yaşam tarzına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Diyabet tedavisi aşağıdaki temel unsurları içerir:
1. Diyabet İlaçları veya İnsülin Tedavisi:
- Tip 1 Diyabet: Tip 1 diyabet, insülin tedavisi gerektirir çünkü pankreas insülin üretmez. Bu nedenle, tip 1 diyabetli kişilerin yaşamları boyunca insülin enjeksiyonları veya insülin pompaları kullanmaları gerekir.
- Tip 2 Diyabet: Tip 2 diyabetli kişilere öncelikle yaşam tarzı değişiklikleri, diyet ve egzersiz önerilir. Ancak kan şekeri düzeyleri kontrol altına alınamazsa, oral ilaçlar (ağızdan alınan ilaçlar) ve/veya insülin tedavisi gerekebilir.
2. Diyabetin Kontrolü için Sağlıklı Beslenme:
- Diyabetli kişiler için dengeli bir diyet, kan şekeri seviyelerini kontrol etmek için çok önemlidir. Bu, karbonhidrat alımını izlemek, lifli gıdaları tüketmek, şekerli gıdalardan kaçınmak ve porsiyon kontrolünü sağlamak anlamına gelir.
3. Fiziksel Aktivite:
- Düzenli fiziksel aktivite, kan şekeri seviyelerini düzenlemeye yardımcı olabilir. Fiziksel aktivite, vücut ağırlığını kontrol etmeye, insülinin daha etkili kullanılmasına ve genel sağlığın iyileştirilmesine katkı sağlar.
4. Kan Şekerini Takip:
- Diyabetli kişiler, kan şekeri seviyelerini düzenli olarak izlemelidirler. Bu, kişinin hangi aktivitelerin veya besinlerin kan şekerini nasıl etkilediğini anlamasına yardımcı olur.
5. Sağlık Profesyonelinin Takibi:
- Diyabet tedavisi, bir sağlık profesyoneli tarafından yakından takip edilmelidir. Diyabetli kişiler, doktorları veya diyetisyenleri ile düzenli olarak görüşmelidirler.
6. Komplikasyonların Önlenmesi:
- Diyabet, göz, böbrek, sinir sistemi ve dolaşım sistemi gibi vücutta çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bu komplikasyonları önlemek veya kontrol altına almak için düzenli tıbbi kontroller ve uygun tedavi gerekebilir.
Diyabet tedavisi kişiselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir ve birçok faktöre bağlı olarak değişebilir. Diyabetli kişiler, sağlık ekibi ile işbirliği yaparak uygun bir tedavi planı oluşturmalı ve önerilen tedavi yönergelerine uymalıdır. Unutulmamalıdır ki diyabet tedavisi, diyabetin daha iyi bir şekilde kontrol edilmesine ve sağlıklı bir yaşam sürdürülmesine yardımcı olabilir.
DİYABETTE BESLENME KONTROLÜ NASIL OLMALI?
Diyabetli kişiler için uygun beslenme, kan şekerini kontrol altında tutmayı ve sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmeyi amaçlar. İşte diyabetli bireyler için sağlıklı beslenme önerileri:
1. Karbonhidrat Kontrolü:
- Karbonhidratlar, kan şekerini en fazla etkileyen besin gruplarından biridir. Bu nedenle, karbonhidrat alımını dikkatli bir şekilde kontrol etmek önemlidir.
- İyi bir yaklaşım, karbonhidratları dengeli bir şekilde dağıtmaktır. Özellikle yavaş sindirilen karbonhidratlar (tam tahıllar, sebzeler) tercih edilmelidir.
- İşlenmiş şekerli atıştırmalıklar ve beyaz unlu gıdalardan kaçınılmalıdır.
2. Lifli Gıdaları Tercih Edin:
- Lifli gıdalar, kan şekerini dengelemeye yardımcı olur ve tokluk hissini artırır. Tam tahıllar, sebzeler, meyveler ve kurubaklagiller yüksek lif içeriğine sahiptir.
3. Protein Tüketimi:
- Proteinler, kan şekerini daha istikrarlı hale getirir ve tokluk hissini artırır. Tavuk, balık, tofu, yumurta, az yağlı süt ürünleri ve baklagiller iyi protein kaynaklarıdır.
- Ancak, protein tüketimine dikkat etmek önemlidir, çünkü aşırı protein de kan şekerini etkileyebilir.
4. Sağlıklı Yağlar:
- Sağlıklı yağlar (örneğin, zeytinyağı, avokado, somon gibi omega-3 yağları) diyabetli kişiler için faydalıdır.
- Trans yağlar ve doymuş yağlar gibi sağlıksız yağlardan kaçınılmalıdır.
5. Porsiyon Kontrolü:
- Porsiyon kontrolü, aşırı yeme riskini azaltır. Besin etiketlerini okumak ve önerilen porsiyonları takip etmek önemlidir.
6. Düzenli Öğünler:
- Düzenli olarak öğün yapmak, kan şekerinin istikrarlı bir şekilde kalmasına yardımcı olur. Uzun süre aç kalmamaya dikkat edilmelidir.
7. Meyve Tüketimi:
- Meyve, vitamin ve lif bakımından zengin olabilir, ancak meyve tüketimi sınırlı olmalıdır çünkü meyve şekerleri kan şekerini yükseltebilir. Meyve tüketirken porsiyon kontrolü önemlidir.
8. Alkol İçerken Ölçülü Olun:
- Alkol, kan şekerini etkileyebilir ve hipoglisemi riskini artırabilir. Diyabetli kişiler alkolü ölçülü bir şekilde tüketmelidir.
9. Beslenme Takviyeleri:
- Diyabetli kişiler, doktorlarına danışarak gerekirse vitamin veya mineral takviyeleri kullanabilirler.
10. Takip ve Danışma:
- Diyabet yönetimi için sağlık profesyonelinin önerilerini takip etmek ve düzenli olarak kontrollere gitmek önemlidir.
Her bireyin diyabet yönetimi farklı olabilir, bu nedenle kişiye özgü bir beslenme planı oluşturmak için bir diyetisyen veya sağlık profesyonelinin yardımı alınması önemlidir. Bu kişiye özgü plan, kan şekeri seviyelerini kontrol altına almak ve sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmek için en etkili yol olacaktır.
Ayrıca tariflerimize göz atabilirsiniz
