Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, TDV tarafından Vakfın konferans düzenlenen "Zekat Tanıtım Toplantısı"nda, İslam aleminin mübarek zamanlarından, "üç aylar"dan geçildiğini ve ramazan mevsimine yaklaşıldığını belirtti.
Savaşların ve çıkar çatışmalarının dünyayı yaşanmaz hale getirdiği bir çağa ve olaylara tanıklık edildiğine dikkati çeken Erbaş, Filistin, Afganistan, Myanmar, Somali, Suriye, Yemen ve şimdilerde de Ukrayna'da Rusya kaynaklı yaşananları hatırlattı.
Erbaş, "Dünyanın pek çok yerinde ve bilhassa Müslümanların yaşadığı coğrafyalarda insanlar savaşlar, yoksulluk, sefalet gibi sorunların kuşatması altında hayata tutunmaya çalışıyor." dedi.
Ali Erbaş, Ukrayna'da çocukların, sivillerin korku ve endişeyle karşı karşıya kaldığına işaret ederek şunları kaydetti:
"İnsanlık topyekun küresel güçlerin adalet, hakkaniyet ve merhamet tanımaz politikalarının bedelini ödüyor. Bir kez daha altını çizerek ifade edeyim ki bizler kim tarafından yapılırsa yapılsın ve kime karşı işlenirse işlensin her türlü zulmün ve haksızlığın karşısındayız. Bizim inancımıza göre ırkı, inancı, coğrafyası, dili, rengi fark etmeksizin herkesin canı ve yaşama özgürlüğü dokunulmazdır. Bizler, barış dini İslam'ın müntesipleriyiz. Merhamet medeniyetinin mensuplarıyız. Bizim inancımızda dinine, ırkına, coğrafyasına ve rengine bakmaksızın muhtaca ve mağdura yardım eli uzatmak vardır."
"Zekat, son derece hassasiyet gerektiren ibadettir"
İnsan ile Allah arasındaki iman bağının bir tezahürü olan ibadetlerin aynı zamanda inancın bireysel ve toplumsal hayata yansıması olduğunu, bu bağlamda zekat ibadetinin bu amaç ve işleviyle öne çıktığını ifade eden Erbaş, şöyle devam etti.
"Zekat, muhtacın, zenginin malındaki hakkıdır. Dolayısıyla zekatı vermemek kul hakkını ihlal etmektir, haram yemektir. Farz olan bir şeyi yerine getirmemek haram işlemek anlamına gelmektedir. O yüzden zekat vermemek fakirin hakkını yemek, dolayısıyla harama girmek demektir. Allah ve kul hakkı olması sebebiyle de son derece hassasiyet gerektiren ibadettir. Miktarından cinsine, verilecek yerlerden usulüne kadar her bir aşaması Kur’an ve sünnetle belirlenmiş olan bu ibadetin ifası, büyük bir titizlik ve şeffaflık gerektirmektedir."
Erbaş, Başkanlığın yasal görevinin "toplumu din konusunda aydınlatmak" olduğunu ve kendilerine bununla ilgili büyük görevler düştüğünü dile getirerek, "ibadet esasları ile ilgili işleri yürütmek" görevine istinaden Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Zekat Hizmetleri Daire Başkanlığı ihdas edildiğini hatırlattı.
Bu birimle, zekat verebilecek herkesin zekatını ibadet şuuruyla yerine getirmesini sağlamak, onlara rehberlik etmek ve emanetlerini ehline teslim etmenin zeminini hazırlamayı hedeflediklerini bildiren Erbaş, Başkanlık ve TDV'nin milletin emanet ettiği zekat, fitre, kurban, sadaka gibi bağışlarını büyük bir titizlikle, emanet bilinci, şeffaflık ilkesi ve güven duygusu içerisinde ihtiyaç sahiplerine ulaştırdığını vurguladı.
"Zekat bağışımız 2021'de 112 milyon liraya yükseldi"
Erbaş, hayırseverlerin zekatlarıyla bugüne kadar 300 binden fazla öğrenciye eğitim desteği verdiklerini aktararak, "2020'de 59 milyon olan zekat bağışımız, 2021'de 112 milyon liraya yükselmiştir." bilgisini verdi.
Vatandaşların, "www.zekathesapla.tdv.org" internet sayfasına girerek "Nakit ve Gayrimenkul", "Zirai Mahsul" gibi başlıklarda mal varlıklarındaki zekat miktarlarını hesaplayabileceklerini aktaran Erbaş, "www.bagis.tdv.org" sayfasından ve İOS ve Android uygulamalardan TDV zekat hesaplama modülünü telefonlarına indirerek zekatlarını hesaplayıp bağışta bulunulabileceğini hatırlattı.
Zekatlık Mallar Nelerdir?
İslam’a göre 80.18 gr altını olan herkes zekat mükellefidir. Ayrıca 561 gr gümüşü olan, 5 devesi, 30 sığırı ve 40 koyunu olan kişiler de zekat vermek zorundadır. Ürünlerde ise sınır 650 kilodur. 80.18 gr altına denk gelen ticari ürünler de zekat kategorisinde değerlendirilmektedir.
Zekat için bir yıllık sürenin dolması yeterlidir ancak genel itibariyle Ramazan Ayı içerisinde zekatlar dağıtılmaktadır. Bu ayda verilen sadakanın çok sevap olması nedeniyle genel anlamda bu ayda zekat dağıtımı yapılmaktadır.
Zekat Kimlere Verilir?
Zekatı verecek kişinin borcu olmaması gerekir ve zekatlık malında başkasının hakkı olmaması gerekir. Akıl baliğ olan, hür olan, deli olmayan ve akli dengesini kaybetmemiş bütün Müslümanlar zekat vermektedir. Zorunlu ibadetler içerisindedir.
Bu mali ibadet Müslümanlara özeldir. Müslüman olmayanlardan cizye alınırken, Müslümanlardan da zekat alınmaktadır. Günlük maişetini karşılayamayan kişiler zekat konusunda önceliklidir. Günümüzde de kirasını ödeyemeyen ve her hangi bir geliri olmayanlar önceliklidir. Bu kişilerin İslam’ın gereklerini yerine getiren Müslümanlardan olmalıdır.
Müslüman olmayan kişilere zekat verilmez. Verildiyse bu durumda verdiğiniz sadaka hükmündedir. Zekat sorumluluğu ortadan kalkmaz. Bu nedenle kişinin zekatını kendi vermesi ve verdiği kişiyi bizzat tanıması daha iyi olur.
Zekat Nasıl Hesaplanır?
Kabaca zekat malın 40’da 1’idir. Yani 40 lirası olan kişinin 1 lirasını vermesi gerekir. Zekat için en önemli şart malın üzerinden 1 yıl geçmiş olması gerekir. Yani bir yıldır kasada bekleyen 80.18 gr altın bir yıl dolunca 40’da 1 nisbetinde zekatının verilmesi gerekmektedir. Gümüşte, hayvanlarda ve ürünlerde de aynı şekilde zekat verilmelidir.
Hanefilere göre aşağıda sayılanlara fitre verilmez:
a) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,
b) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,
c) Eşine,
d) Zengine yani aslî ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye,
e) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinânî, el-Hidâye, II, 223-228).
Şâfiîlere ve Ebu Yusuf’a göre fitre, Müslüman olmayana da verilemez (Mâverdî, el-Hâvî, III, 387; X, 519; Merğinânî, el-Hidâye, II, 223).
