Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde Kabine Toplantısında alınan yeni tedbirlere göre eğitimlerin yıl sonuna kadar online olarak devam edeceğini açıklaması üzerine servis taşımacılığı yapan esnaf bir çıkış yolu aramaya başladı.
Pandemiyle birlikte kontak kapatan esnaf evine ekmek götürmekte zorlanıyor. Kapıya dayanan kredi borçları ise şoför esnafını kara kara düşündürüyor.
Ankara Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası Başkanı Tuncay Elmadağlı, pandemi sürecinde şoförlerin sıkıntılarını ve beklentilerini Ankara Masası’na anlattı.
Elmadağlı, 2021 yılında yürürlüğe girmesi planlanan yönetmelikteki bazı maddelerin esnetilmesini, kamudaki ihalelerdeki araç yaşı kotasının yükseltilmesini istedi.
Esnafın kredi ödemelerinin ertelenmesini de talep eden Elmadağlı, “Kimsenin ekmeğinde gözümüz yok ama ihtiyaç varsa bizim araçlarımızı filyasyon ekiplerinde de kullanabilirler.” diyerek daha fazla mağdur olmadan araç tekerlerinin dönmesi gerektiğine vurgu yaptı.
Ankara genelinde hiç çalışmayan yaklaşık bin 500, 2 bin araç var
12 Mart’tan bu tarafa geçen süreçte her esnafa yapılan destek dışında devletten servisçiler için ayrıca bir destek sağlanmadığını belirten Tuncay Elmadağlı,”6 aylık bir kredi yapılandırması oldu. Onun dışında devletten herhangi bir destek servisçiler olarak alamadık. Yaklaşık 9 aylık süreç olarak düşünülürse kontağa basmayan esnaflar olarak herhangi bir gelirimiz veya devletten verilen bir desteğimiz olmadı. Şimdiye kadar kontağına dokunmayan direksiyona oturmayan esnaflarımız var. Bu sayıda oldukça yüksek Ankara geneline bakarsak şuanda hiç çalışmayan yaklaşık bin 500, 2 bin civarında araç var. Tek servisle gidip sadece şoförün maaşını karşılasın diye aracını çalıştıranlar var. Para kazanmayan sektör olarak baktığımızda bu süreç içerisinde şuanda çok sayıda esnaf mağdur. Tabi beklentimiz bu anlamda yüksek kredilerin ötelenmesini istiyoruz. 25 bin liralık bir destek kredisi verildi biz bu kredileri aldık harcadık. 1 Ekim’den itibaren o kredileri ödemeye başladık. Yani çalışmayan bir sektör olarak para kazanmadan tekrar sisteme geri döndük ve şu anda sistem bizi boğuyor. Yavaş yavaş gırtlağımızı sıkmaya başladı tabiri caizse.” İfadelerini kullandı.
“Filyasyon ekiplerinin hizmetine de talibiz”
Artık serviscilerin tekerleklerinin döndürülmesine ihtiyaç olduğuna vurgu yapan Elmadağlı, “İhtiyaç varsa bizim araçlarımızı filyasyon ekiplerinde de kullanabilirler” diyerek şu açıklamalarda bulundu:
“Biz şuanda artık yaşam mücadelesi veriyoruz. Bu anlamda filyasyon ekibi dediğimiz ekipler şuanda devlet taşıttırıyor bir şekilde bunlar taşınıyor. Biz bunları taşıyabiliriz o konuda hiçbir sıkıntımız yok. Hatta diğer sektörler minibüsçü sektörümüz var, otobüsçü sektörümüz var bunlarda gerçekten mağduriyet yaşıyorlar yolcu bulamama anlamında ama bazı yoğun hatlar var onlara da destek olabiliriz. Şunu söylüyoruz bizim araçlarımız şuan atıl durumda yatıyor. Yani ihtiyaç varsa kimsenin ekmeğinde gözümüz yok kimsenin mesleğinde de gözümüz yok ama ihtiyaç varsa bizim araçlarımızı filyasyon ekiplerinde kullanabilirsiniz. Yoğun olan işte ayakta yolcu taşımayla alakalı yada araçlardaki kısıtlamalarla alakalı veya yeterli gelmeyen hatlarda bizim araçlarımızı kullanabilirsiniz biz bunları hep söylüyoruz zaten. Bizim artık tekerimizin dönmesine ihtiyacımız var tekerimizin dönmesi demek bizim yaşam faaliyetlerimizin yerine getirmemiz demek. Gerçekten esnaf olarak şuanda mağduriyet yaşamaya başladık ve Allah vermesin belki söylerken kolay geliyor öyle bir şey olsa çok büyük sıkıntı yaşarız ama kovidli hasta dahi olmuş olsa yada işte filyasyon ekiplerinin hizmetine de talibiz sıkıntı yok.”
“Burada böyle yatan bir sektör var bu sektöre destek verelim denebilirdi”
“Hatta bugün pandemi hastanesi dediğimiz yeni hastanemizde bir ihale yapılmış 16 koltuk ve üzeri servis isteniyor bu ihaleyi bir özel sektöre vermişler korsan arabalarla yapıyorlar ve bizim haberimiz yok. Bakın çok basit bir olay gibi gözüküyor ama biz bu işi yapabilirdik. Destek olunabilirdi, burada böyle yatan bir sektör var bu sektöre destek verelim denebilirdi o verilen kişiden daha ucuza yapılabilinirdi. Bizde gerçekten mağdur olan hiç çalışmayan bir kesim var. “
“Bazı ihalelerde servis araçlarına 1 yaş sınırı konuluyor”
Servis araçlarında uygulanan yaş sınırlandırmalarına da değinen Tuncay Elmadağlı, yönetmeliğe göre 19 olan yaş sınırlandırmasının kamu ihalelerinde 1 yaşa kadar çekildiğini aktardı.
Elmadağlı, “Servis araçlarında okul taşıtları için 12 yaş sınırı, personel servisi içinse 19 yaş sınırı var. Bizim sorunumuzun can alıcı noktası kurum ihaleleri. Kamu ihalelerinde ihaleye çıkarken kurumlar servis aracında 2 yaş 3 yaş maddeleri koyuyorlar. Hatta 1 yaşında koyan kurumlar bile var. Bu bizi öldürüyor. Kamu kurum kuruluşların personel yönetmeliğinde verilen süre 19 yaş ama devlet kendi çıkarttığı yönetmeliğin aksine hareket ediyor. Diyor ki, bana 2 yaşında 3 yaşında arabayla geleceksin bunu da esnafımızın şuanda değiştirme şansı mümkün olmadığı için bir de buradan darbe yiyoruz. Yani bir tarafta esnafa destek olalım diye devletin açıklaması var ama öbür taraftan yine aynı devletin kurumu diyor ki 2 yaşında 3 yaşında bir arabayla çalışamazsın. Biz 60 ay kredi çekiyoruz arabamızı yenilemek için ortalama 5 yıl zaten ödemesi var. Aracımızın 2’nci yılında 3’üncü yılında daha kredimiz bitmemişken sizden tekrar arabayı değiştirmenizi istiyor devlet kurumları. Bizi bu öldürüyor. “ dedi.
“Yönetmeliğin yeniden düzeltilmesi gerekiyor”
Ankara Servis Aracı İşletmecileri Esnaf Odası Başkanı Tuncay Elmadağlı, esnafı sıkıntıya sokan bir diğer konunun gelecek yılın yönetmeliğine göre okul servislerinde araç takip sistemi, üç noktalı emniyet kemeri ve sensörlü araç koltuğu gibi zorunlulukların getirilmesi olduğunu belirtti.
Elmadağlı, yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle yaşanacak sıkıntıları şöyle anlattı:
“Bu yönetmelik 2017 yılının ekim ayında çıktı. O zamanda itiraz etmiştik Türkiye şartlarında bunun uygulanması mümkün değil diye. 2018’de ertelendi, 2019’da ertelendi. 2020’nin ki de ertelendi şuanda. 2021 yılının 9’uncu ayının 3’üne kadar yine ertelendi. Burada koltuk sensörü dediğimiz sensör, üç nokta emniyet kemeri dediğimiz emniyet kemeri ve işte renkli cam dediğimiz beyaz cama dönülecek dediğimiz bir mevzu var ağırlıklı olarak esnafı sıkıntıya sokan. Mevzu şu; üç nokta emniyet kemeri olmayan araçlara yaptıracağınız zaman araçtaki bütün koltukları değiştirmeniz gerekiyor bir. İki, koltuk sensörü dediğimiz koltuk sensörünü taktıracağınız zaman aracın içerisinden ön tarafa elektrik alabileceğiniz yere kablo döşemeniz gerekiyor. Böyle bir durumda aracın ayrı dinamik yapısıyla oynuyorsunuz bu arabaların tekrar TÜV’e gitmesi muayene istasyonlarına gitmesi gerekiyor ya da TSE’den uygulanabilirlik belgesi alması gerekiyor. Orta sınıf bir araçtan bahsediyorum 19 kişilik bir aracın maliyeti şuanda 25 bin lira. Bir üst sekmesine geçtiğinizde 27lik 31lik araçlara geçtiğiniz de 30-35 bin lira. Bir üst sekmeye geçtiğinizde 44 kişilik araçlarda 50-60bin lirayı buluyor. Böyle bir ortamda zaten bunların uygulanması doğru değil. Araçlarda çıkacak yangınları engelleyemezsiniz. Çünkü eğer araba 19 koltuktan öne kablo götürmeye cereyan vermeye çalıştığınızda olabilecek en ufak şasede o araba yanar. Bu işin acıtasyon tarafı. Diğer tarafta koltuk sensörü takmaya kalktığınızda arabadaki bütün koltukları atıyorsunuz arabaya yeniden bir koltuk sistemi takıyorsunuz arabanın dinamik yapısını bozuyorsunuz. Bir diğer taraftan Türkiye genelinde baktığınızda şuanda fabrikaların hala orijinal olarak ürettiği araçların camları TSE’den onay almış renkli camlar. Bu renkli camları değiştirmeye kalktığınızda yaklaşık 250 bin - 300 bin arabadan bahsediyoruz şuandaki şekliyle baktığımızda devlete verdiğimiz zarar olarak düşünüyorum ya da devletin kendi kendine verdiği zarar olarak düşünüyorum. İçişleri Bakanlığı’na bununla alakalı en az 15 sefer dosya verdik. Bunların değişmesi, yeniden düzeltilmesi gerekiyor. Bir sonuç var mı derseniz şuana kadar ötelemekten başka bir sonuç olmadı.”
“Faizsiz kredi talebimiz var”
Servis esnafının şuan ki beklentisinin kredilerin ötelenmesi olduğuna dikkati çeken Elmadağlı, “Esnaf kredilerinin en az 6 ay - 1 yıl ertelenmesini istiyoruz. Bu pandemi süreci nedeniyle çok mağduriyet yaşayan esnaflarımız var, faizsiz kredi talebimiz var, 10 olur 20 olur 30 olur 50 olur devletin gücüne göre ya da hibe kredi gibi bir şey olur. Yine araçlarımızın kullanılacağı alanlar varsa araçlarımızın kullanılmasını istiyoruz. İleriye dönük olarak baktığımızda zaman çabuk geçiyor 2021 yılı 9’uncu ayın 3’üne geldiğimizde araçlar muayene istasyonlarına gittiğinde uygulanacak yönetmeliğin o zamana kadar mutlaka değiştirilmesi gerekiyor. Yine kamu ihalelerindeki 2-3 yaş gibi şartların en az 8-10 yaş gibi bir yaşa çekilerek hem devletimizin zarar görmemesi hem de esnafın ayakta kalabilmesi için gerekli olduğunu düşünüyorum. “ şeklinde konuştu.
