Geçtiğimiz hafta Tacikistan'ın başkenti Duşanbe'de düzenlenen Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) 21. Devlet Başkanları Zirvesi'nde daha önce gözlemci üye olan İran’ın tam üye olarak kabul edildiği açıklandı. Bunun üzerine Türkiye’nin de ŞİÖ’ne olası üyeliği konusunda olumlu/olumsuz paylaşımlar yapıldı.
Bu yeni bir tartışma da değil. Önceki yıllarda da ŞİÖ’ne üyelik konusu gündeme gelmişti. 2016 yılında dönemin Başbakanı Erdoğan tarafından AB üyeliğine karşı seslendirilen "Şangay Beşlisine alın!" tartışmalara neden olmuştu. Hatta ŞİÖ kurucularından Orgeneral Leonid İvaşov, “Türkiye üye olur, ama aynı zamanda NATO’dan çıkması lazım” ifadelerini kullanmıştı.
Türkiye’nin pozisyonuna girmeden önce ŞİÖ nedir, nasıl bir örgüttür, hatırlayalım.
ŞİÖ, 1996 yılında bölgesel sınır ve güvenlik problemlerinin çözümüne katkı sağlamak amacıyla Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasında kurulmuş ve Özbekistan’ın üyeliğe kabul edildiği 2001 tarihine kadar “Şangay Beşlisi” adıyla faaliyetlerini sürdürmüştür. İran’ın katılımıyla beraber örgütün halen dokuz daimi üyesi bulunmaktadır: Hindistan, Kazakistan, Çin, Kırgızistan, Pakistan, Rusya Tacikistan, İran ve Özbekistan. Gözlemci üyeleri Afganistan, Beyaz Rusya ve Moğolistan’dır. Bir de karar alma mekanizmalarında yer almayan diyalog ortakları var: Azerbaycan, Ermenistan, Kamboçya, Nepal, Sri Lanka ve Türkiye Cumhuriyeti…
Devamı için tıklayınız
