Ankara’nın Ayaş ilçesine bağlı Akkaya köyünde, 2007 yılında 11 kadın çiftçinin bir araya gelmesiyle kurulan Akkaya Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nin ilk projesi salça tesisi bölgesinin ekonomi damarı olma yolunda. Tesiste ilçenin meşhur domatesleri tek tek işlenirken ürünler katma değer kazanarak piyasaya sürülüyor. Tesisin en büyük hedefi ise meşhur Ayaş domatesini dünyaya duyurabilmek.
2012 yılında projesi tamamlanan salça tesisi hakkında Ankara Masası’na konuşan Akkaya Tarımsal Kalkınma Koop. Başkanı Zehra Varol, dünyada salgın hastalıkların çoğalması nedeniyle çiftçilerle örgütlenerek ilk kez organik tarıma başladıklarını, sertifikalı organik geçiş ürünleri olarak salçaları satışa sunacaklarını söyledi.
“Kendi çabamızla var olmaya çalıştık”
Kooperatifin ve salça tesisinin oluşum sürecinden bahseden, ülkemizde pazarını tam anlamıyla oluşturduktan sonra yurt dışını hedeflediklerinin altını çizen Varol şunları kaydetti:
“TARGEL ( Tarımsal Yayını Geliştirme Projesi ) personeli kadın bir ziraat mühendisimiz vardı, onun bizi teşvik etmesiyle bu işe başladık. ‘Köyün kadınları çok çalışkan, tarımın her alanında kadınlar varlar. Bir kooperatif kuralım’ dedi ve biz de muhtarımızın desteğiyle kurulduk. Sonrasında biz de kendi çabalarımızla var olmaya çalıştık. Çünkü kooperatifle ilgili tarım yapan kadınlar olarak hiçbir şey bilmiyorduk. Eğitimlerimizi aldık, yapabileceğimizin farkına vardık. Ayaş’ta zaten en temel ürünümüz meşhur domatesimiz. Biz de bu konuya katma değer sağlamak hedefiyle ilk projemiz olan salça tesisimizi kurduk. Salça tesisi projesi tamamlandığında tam anlamıyla işlev göremediği için bekleme sürecine girdik. Tesisimizi 2015 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi ANFA şirketine devrettik. Şirket, tesisi toparladı ve yatırımı tamamladıktan sonra bize teslim etti. Biz de 2018 yılında üretime başladık. İlk senemizin deneme üretiminde 15 ton salça ürettik. Bu yıl itibariyle de 70-75 ton arası salça ürettik. Daha fazla da üretebilirdik ama henüz oluşmuş bir pazarımız olmadığı için çok fazla üretime giremedik. Her geçen yıl daha kaliteli salçalarımız ortaya çıkıyor. 2021’de hedefimiz yurt dışı pazarları.”
“Kapasitemizi artırmak ve kendimizi geliştirmek için mücadele ediyoruz”
Fabrika kapasitesinin köyde bulunan üreticiye yeterli olmadığını belirten Varol, “Bu sene ve geçen sene köyümüzdeki çiftçilerin ürünlerinin hepsini alamadık. Biliyorsunuz piyasayı, çiftçi zor durumda. Domatesler para etmiyor, zararına ürün satılıyor. Fabrikaya getirmek üretici için daha karlı. Bu nedenle talep ediyorlar ama alamıyoruz. Bizim hedefimiz kapasitemizi artırmak ve bütün Ayaş domateslerini işleyebilir hale getirmek. Burada bir oluşum var. Biz de sayımızı artırmak ve kendimizi geliştirmek için mücadele ediyoruz. Bu tesis kesinlikle büyümeli ve Ayaş’ın bütün çiftçisine hitap etmeli.” ifadelerini kullandı.
Ayaş’ın salçası Uluslararası Gastronomi Festivali'nde
Hollanda’ya 2 palet salça göndererek ilk yurt dışı satışını gerçekleştirdiklerini söyleyen Başkan Zehra Varol, Tüm Girişimci ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜMGİAD) desteğiyle birlikte 18 Mart'ta Antalya’daki Uluslararası Gastronomi Festivali'ne gideceklerini ve uluslararası şeflere salçanın tanıtımını yapacaklarının müjdesini verdi.
