ATUDER Başkanı Prof. Dr. Başar Cander, son dönemde birçok can alan ve yılbaşı dönemiyle birlikte satışı yaygınlaşmaya başlayan sahte alkol konusunun ciddiyetini ve zehirlenme süreçlerini Ankara Masası’na anlattı.
Sahte alkolün ölüme kadar götüren bir zehirlenme türü olduğuna ve çoğu kişinin sahte alkol aldığını anlayamadığını belirten Cander, “Sahte alkol yani metil alkolle oluşan bu zehirlenmeleri 3 döneme ayırıyoruz. Birinci dönemi erken dönem, ikinci dönemi sessiz dönem, üçüncü dönem ise geç dönem. Alkolün ilk alındığı, 12-24 saate kadar süren bir dönem, erken dönem oluyor. Bu dönemde kişi genelde normal alkol almış gibi hissediyor kendisini, klinik bulgusu yok. Sahte alkol, tadı ve kokusundan ayırt edilebilen bir şey değil. Semptomları da hemen ortaya çıkmıyor. Anlamak için deneyimli olmak veya etraftan aldığı duyumlarla sahte alkol konusunda hassas olmak gerekiyor. Kişinin farkındalığının olması gerekiyor. Erken dönemde çok zayıf olmakla birlikte bulantı, kusma, görme bozuklukları ve kaybı gibi bulgular ortaya çıkabiliyor. Yoksa bu dönemde tespit hemen hemen mümkün değil. İkinci yani sessiz dönemde ise genelde göz bulguları, santral sinir sistemi bulguları, gastrointestinal sistem bulguları ortaya çıkıyor. Kişiler hastaneye bu dönemde başvuruyor. Üçüncü dönem yani geç dönemde ise artık şuuru kapatan, komaya kadar giden bir durum söz konusu oluyor. Artık müdahale çok daha zor ve ölüm oranı çok yüksek bir hale geliyor.” ifadelerini kullandı.
Evde ilk yardım yapılması mümkün değil
Kişinin sahte alkol aldığından şüphelenmesi ya da belirti görmesi halinde yapılacak bir ilk yardımın olmadığını ve hemen hastaneye gitmesi gerektiğinin altını çizen Cander, “Diyelim ki alkol aldıktan 5-6 saat sonra göz bulguları oluştu. Sizin evde ilk yardım, erken müdahale yapmanız mümkün değil. Çünkü alkol alındıktan sonra 30 ila 90 dakika arasında kana karışıyor. Bulgular da daha geç ortaya çıkıyor. Dolayısıyla çoktan kana karışmış oluyor. Kana karışmış olan bir şey için evde bir müdahale yapma şansınız yok. Sizin yapacağınız ilk ve en önemli şey bir an önce acil servislere gitmek olur. Eğer alkolü alır almaz sahte olduğuna dair bir şüphe oluşursa içimizde o zaman bunu vücuttan atmanın yollarına gidiyoruz. Kusma veya çok fazla sıvı alarak dışarı atma gibi bir yola gidilebilir. Öncelik mümkün olduğunca alkolü dışarı çıkaracak hızı hamleler yapılması. Bunun için bazı şuruplar oluyor, içtiğiniz zaman kusabiliyorsunuz ama bu çok kısıtlı bir süre. Dolayısıyla bu konuda evde ilk yardım yapalım gibi bir pozisyon genel olarak karşımıza çıkmıyor.” şeklinde konuştu.
Metil alkol zehirlenmesi etil alkolle tedavi edilir mi?
Sahte alkol içtiği düşünülen hastaya, gerçek alkolle tedavi yapıldığına dair söylentiler hatırlatılan Prof. Dr. Başar Cander şunları söyledi: “Sahte alkol tamamen metil alkol içeriyor. Metil alkolün etkilerini azaltmak için de etil alkol öneriliyor. Ama burada yanlış olan şey şu, alkolü alır almaz şüphelendiğinizde hemen arkasından bunu yapabilirsiniz. Bu da çok nadir bir durum. 30. dakikadan itibaren kana karışan bir durumdan bahsediyoruz. Kana karıştıktan sonra bunu yapmak çok doğru değil. Onun artık kontrollü bir şekilde hastanede yapılması lazım. Acil servislerde zehrin miktarı ve ona göre zehri ortadan kaldıracak müdahalelerin yapılması gerekiyor. Dolayısıyla siz, ‘Ne kadar alacağız? Ne yapacağız?’ derken hastaneye gitmeyi geciktirecek hamleler yaparsanız bu çok dramatik sonuçlara sebep olur. Ayrıca alkolü aldıktan hemen sonra zehirlenmeden şüphelendiyseniz daha kana karışması söz konusu olmadığı bir dönemde etil alkolün bir fayda verip vermeyeceği de tartışılabilir.
Kalıcı körlüğe ve Parkinson hastalığına neden olabilir
Sahte alkol tedavisi biten bir kişide oluşan kalıcı hasarlardan bahseden Prof. Dr. Cander, “Ölüm olmadı kişi iyileşti diyelim. Sahte alkol kişide yüzde 25-30 civarında kalıcı göz hasarları oluşturabiliyor. Gözün iyi görmemesinden tutun kalıcı körlüğe kadar gidiyor. Çünkü bu aldığımız zehir, metil alkol formik asite dönüşüyor bu da göz sinirine oldukça ilgi duyan bir madde ve gözü birebir etkiliyor. Bunun dışında sinir sistemini etkileyen bulgular var. Parkinson benzeri semptomlar ve sinir sistemi ile ilgili problemler, nöbetler vs. kalıcı olabiliyor. Yani hasta iyileşse bile Parkinson olabilir, görme bozuklukları ve sinir sitemi ile ilgili denge bozuklukları devam edebilir.” dedi.
"Alkol satın alırken kafalarda soru işareti olmalı"
Yılbaşının yaklaştığı dönemlerde merdiven altı üretimlerin yaygınlaştığının altını çizen Cander, "Öncelikle bir tıp insanı olarak alkol tüketilmemesini öneriyorum. Tüketen insanların da metil alkol konusunda çok dikkatli olmasını öneririm. Çünkü fazla tüketim zamanlarında sahte alkoller daha çok yayılıyor. İnsanların alkol satın alırken kafasında hep bir soru işareti olmalı." ifadelerini kullandı.
